Η ίδια περιοχή στον εγκέφαλο που μας βάζει στη θέση του άλλου, μας μαθαίνει να συγκρατούμε τον εαυτό μας
Σε αυτό το βίντεο μερικά παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με την πρόκληση να απολαύσουν ένα λαχταριστό λουκουμάκι. Αν μπορέσουν να συγκρατηθούν για 15 λεπτά, θα πάρουν δύο. Μερικά κάνουν υπομονή, ενώ άλλα το τσιμπολογούν σχεδόν αμέσως.
Αυτό το πείραμα διεξήχθη για πρώτη φορά το 1960 και απεικονίζει τέλεια τον διαρκή πόλεμο μεταξύ της παρορμητικότητας και του αυτοελέγχου. Τα παιδιά θα πρέπει να τιθασεύσουν τις στιγμιαίες επιθυμίες τους και να επικεντρωθούν στον μακροπρόθεσμο στόχο – μια ικανότητα που συσχετίζεται με την μελλοντική ευζωία, την καλοπέραση και την μαθησιακή επιτυχία και που ελέγχεται από το μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου (1). Μια νέα μελέτη του καθηγητή Alexander Soutschek (2) στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης δείχνει ότι ο αυτοέλεγχος επηρεάζεται επίσης από μια ακόμη εγκεφαλική περιοχή, κάτι που μας κάνει να βλέπουμε με άλλο μάτι αυτή την ικανότητα.
Η δεξιά κροταφοβρεγματική διασταύρωση στον εγκέφαλο (rTPJ) (3) έχει από καιρό συνδεθεί με την ενσυναίσθηση και την ανιδιοτέλεια. Αλλά ο Soutschek, με τη βοήθεια του μαγνητικού τομογράφου έδειξε ότι συμμετέχει επίσης στον αυτοέλεγχο του ατόμου (4).
Τα παραπάνω ευρήματα έχουν νόημα. Η ενσυναίσθηση έχει να κάνει με την ικανότητα που έχουμε να παραμερίζουμε τη δική μας άποψη και τα θέλω, εκτιμώντας τα αντίστοιχα κάποιου άλλου μπαίνοντας, ιδεατά, στη θέση τους. Ο αυτοέλεγχος ουσιαστικά λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, με τη διαφορά ότι το άλλο άτομο είναι ο μελλοντικός εαυτός μας – μια αφαιρεμένη και υποθετική οντότητα, εικόνα του εαυτού μας, που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα διαφορετικό πρόσωπο. Έτσι, μπορούμε να αντιληφθούμε τον αυτοέλεγχο σαν ένα είδος χρονικής ανιδιοτέλειας. Ο παροντικός εαυτός μας θυσιάζει τις επιθυμίες του για να βοηθήσει τον μελλοντικό είδωλό του.
“Για πολλά χρόνια, υπάρχει η πεποίθηση ότι χρησιμοποιούμε τον ίδιο μηχανισμό αλληλεπίδρασης με τους άλλους, όπως με τον υποθετικό εαυτό μας”, λέει η Rebecca Saxe από το MIT. “Αυτή η νέα μελέτη ταιριάζει αρκετά καλά με αυτή την υπόθεση”.
Η Saxe ήταν μια από τους πρώτους επιστήμονες που συνέδεσαν την δεξιά κροταφοβρεχματική διασταύρωση του εγκεφάλου (rTPJ) με τη θεωρία του νου, δηλαδή την ικανότητα να κατανοούμε την ψυχολογική κατάσταση των άλλων ανθρώπων. Το 2005, η ίδια και η Nancy Kanwisher σκάναραν τον εγκέφαλο εθελοντών, ενώ αυτοί άκουσαν ιστορίες στις οποίες οι πρωταγωνιστές έκαναν λανθασμένες επιλογές βασιζόμενοι σε ψεύτικες πεποιθήσεις. Αυτό το πείραμα έδειξε ότι η περιοχή αυτή του εγκεφάλου ενεργοποιείται όταν συλλογιζόμαστε το περιεχόμενο των σκέψεων ενός άλλου προσώπου (5). Αυτή η περιοχή βοηθά τους ανθρώπους να σκέφτονται με τον τρόπο των άλλων. Την ίδια στιγμή, πολλοί άλλοι νευροεπιστήμονες έκαναν αντίστοιχα πειράματα και κατέληξαν σε παρόμοια συμπεράσματα. Η ταύτιση είναι εντυπωσιακή.
Πολλές άλλες μελέτες έχουν έκτοτε επεκτείνει τα συμπεράσματα αυτών των πρώτων αποτελεσμάτων. Όσο μεγαλύτερη είναι η δεξιά κροταφοβρεχματική διασταύρωση στον εγκεφάλου, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες υπάρχουν το άτομο να συμπεριφερθεί ανιδιοτελώς (6). Εάν οι νευρώνες σε αυτή την περιοχή είναι καλύτερα διαπλεγμένοι (και καλά συνδεδεμένοι με άλλα μέρη του εγκεφάλου), οι άνθρωποι τείνουν να είναι λιγότερο ισχυρογνώμονες όταν μετέχουν σε ομάδες και περισσότερο δεκτικοί στη γνώμη των άλλων (7). Όταν η περιοχή αυτή διεγέρθηκε από ηλεκτρικά σήματα, οι εθελοντές μπορούσαν να κατανοήσουν καλύτερα την προοπτική κάποιου άλλου (8).
Αν η περιοχή αυτή του εγκεφάλου διαταραχθεί ή υποστεί βλάβη, αλλάζει την οπτική που έχουμε για την ηθική (9). Ο εγκέφαλός μας έχει αυτή την ικανότητα για να μπορούμε να κρίνουμε δίκαια. Αν κάποιος κλέψει για να βλάψει τον ψιλικατζή, θα τον κρίνουμε αυστηρά, όμως αν κλέψει επειδή δεν έχει να φάει, θα τον κρίνουμε με επιείκεια, χωρίς να μετρά και πολύ το αποτέλεσμα της ενέργειάς του. Χρειαζόμαστε την rTPJ για να κρίνουμε τις προθέσεις των άλλων. Όταν η περιοχή rTPJ στον εγκέφαλο διαταράσσεται κρίνουμε όχι με βάση τον σκοπό του ατόμου που έδρασε, αλλά από το αποτέλεσμα της δράσης του.
Άλλες θεωρίες θέλουν την περιοχή rTPJ του εγκεφάλου να επηρεάζει την ικανότητά μας να μετατοπίζουμε ιδεατά την οπτική μας στο χώρο, σαν κάμερα βιντεοσκόπησης που κινείται γύρω από τους ηθοποιούς (10). Μπορούμε να συγχωνεύσουμε τις δύο απόψεις σε μία.Ίσως η rTPJ είναι μια περιοχή που ανακατευθύνει την προσοχή μας από το ένα πράγμα στο άλλο – είτε χωρικά είτε νοητικά (11). Ενδεχομένως, είναι πιθανό στην λειτουργία της περιοχής rTPJ να συμμετέχουν και άλλα μέρη του εγκεφάλου γειτονικά σε αυτή.
Εδώ είναι που επικεντρώνεται η μελέτη του Soutschek που είδαμε στην αρχή του άρθρου (4). Τα παραπάνω πειράματα μας δείχνουν πως η παρορμητικότητα και ο εγωισμός είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, ενώ αντίθετα η αυτοσυγκράτηση πάει χέρι χέρι με την συμπόνια. Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτοί που έχουν προβληματική συμπεριφορά δείχνουν λιγότερη συμπόνια και είναι αρκετά παρορμητικοί (12). Αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα μας αποδεικνύουν την επιτυχία ή την αποτυχία μας να παραμερίζουμε τον εγωιστικό εαυτό μας και να κατανοούμε τις ζωές των άλλων, ακόμα και όταν αυτοί μας φέρονται με το χειρότερο πρόσωπο.
share24.gr
Για περισσότερα νέα σχετικά με Ψυχολογία & Αυτοβελτίωση κάντε like στην σελίδα στο facebook
Για περισσότερα νέα σχετικά με θέματα Ευεξίας κάντε like στην σελίδα στο facebook πατώντας εδώ
Οι παραπομπές που υπάρχουν στο άρθρο: