share24.gr Μοιράσου την Ιδέα
Αρέσει στο ανθρώπινο πνεύμα να οραματίζεται νέα πράγματα και να εφευρίσκει νέες ιδέες για να δώσει προοπτική στη ζωή του. Πως άραγε μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Πως από το μηδέν να αλιεύσουμε μια καινούργια ιδέα που θα μας ενθουσιάσει εμάς και τους γύρω μας; Η απάντηση βρίσκεται στο μυαλό ενός αρχαρίου. Ας αρχίσουμε με ένα παράδειγμα.
Ο Ιρλανδός συγγραφέας μυθιστορημάτων Colum McCann εξήγησε το πως εμπνέεται την πλοκή των έργων του αναμορφοποιώντας το μέγεθος της γραμματοσειράς της σελίδας του στο 8 έτσι ώστε να βλέπει τους χαρακτήρες με πολύ μικρά γράμματα και να του φαίνονται μπερδεμένες οι λέξεις. Αυτή η διαδικασία τον βοηθά να έχει μια σουρεαλιστική εικόνα του κειμένου και να φανταστεί προτάσεις που ταιριάζουν με την ιστορία του, τις οποίες κανονικά δεν θα μπορούσε να τις σκεφτεί.
Ένα συγγραφέας έρχεται αντιμέτωπος με προκλήσεις, όταν πρέπει να αναθεωρήσει ένα έγγραφο: ίσως θα χρειαστεί να αλλάξει την πλοκή, να προσθέσει κάποιες παραγράφους, να εφεύρει ένα νέο χαρακτήρα. Η τακτική που ακολουθεί ο McCann αποκαλύπτει μια βασική αλήθεια για τη δημιουργική εργασία. Συχνά, η διέξοδος για να ξεμπλοκάρετε από κάτι που σας δυσκολεύει δεν είναι να αλλάξετε το σχέδιο που έχετε ξεκινήσει, αλλά να αλλάξετε τον τρόπο που το αντιμετωπίζετε.
Βλέπουμε τον κόσμο και τα έργο μας, μέσα από τους φακούς των αντιλήψεών και των συμπεριφορών μας. Έχουμε έναν σταθερό τρόπο σκέψης για να βλέπουμε και να ενεργούμε, ο οποίος έρχεται στο μυαλό μας ασυνείδητα. Και αυτό είναι αυτό είναι φυσιολογικό να συμβαίνει μιας και ο εγκέφαλος είναι καλωδιωμένος με τρόπο που να αυτοματοποιεί όσες περισσότερες λειτουργίες μπορεί, ώστε να αποδεσμεύει πόρους για κάποιες μη αναμενόμενες. Ή, όπως ο φιλόσοφος Alfred North Whitehead συνόψισε, “Ο Πολιτισμός προοδεύει αυξάνοντας τον αριθμό των σημαντικών εργασιών που μπορούμε να εκτελέσουμε χωρίς να τις σκεφτόμαστε.”
Ποτέ δεν θα καταφέρναμε να συμπληρώσουμε μια πρόταση και να την εκφωνήσουμε, πόσο μάλλον να γράψουμε ένα μυθιστόρημα ή να ολοκληρώσουμε ένα σχέδιο, αν έπρεπε να σκεφτούμε συνειδητά κάθε βήμα των ενεργειών μας. Φανταστείτε, πρώτα θα σκεφτόμασταν να ανοίξουμε το στόμα μας, στη συνέχεια να κάνουμε κίνηση με τη γλώσσα μας, να ενεργοποιήσουμε τις φωνητικές χορδές μας για να βγάλουμε το φώνημα… Θα ήταν μια δύσκολη διαδικασία.
Αυτή η παρόρμηση να πραγματοποιούμε πράγματα ασυνείδητα είναι μια ευλογία, αν θέλουμε να τελειοποιήσουμε μια δεξιότητα, μιας και με την επανάληψη, κάνοντας την ξανά και ξανά, γινόμαστε όλο και πιο αποτελεσματικοί στην εκτέλεσή της. Αλλά γίνεται πρόβλημα όταν θέλουμε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά απ’ ότι έχουμε συνηθίσει, δηλαδή να σκεφτούμε νέες ιδέες, καινοτομίες και να κάνουμε δημιουργικές εργασίες.
Με τα χρόνια, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει πολλές περιπτώσεις στις οποίες οι αυτόματες λειτουργίες του εγκεφάλου μας βάζουν σε προβλήματα. Το πιο γνωστό πείραμα είναι αυτό του «αόρατου γορίλα», κατά το οποίο οι ψυχολόγοι Κρίστοφερ Τσάρμπις και Ντάνιελ Σίμονς έδειξαν σε εθελοντές ένα βίντεο από ένα παιχνίδι μπάσκετ, ζητώντας από αυτούς να μετρήσουν τις πάσες μεταξύ των παικτών. Κατά την διάρκεια του βίντεο εμφανίστηκε ένας άνθρωπος με στολή γορίλα που περπατούσε αφύσικα στον αγωνιστικό χώρο.
Οι μισοί από τους εθελοντές απέτυχαν να εντοπίσουν το άτομο που φορούσε τη στολή του γορίλα. Αυτό έγινε επειδή δεν έψαχναν για κάτι παράξενο στον αγωνιστικό χώρο, και έτσι κυριολεκτικά δεν το έβλεπαν. Υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα, όπως η λεγόμενη «κατάρα της γνώσης», η οποία αναφέρεται στο φαινόμενο κατά το οποίο οι τεχνοκράτες δυσκολεύονται να δουν τα κοινωνικά προβλήματα από τη σκοπιά ενός συνηθισμένου ανθρώπου, επειδή δεν μπορούν να φανταστούν τον τρόπο σκέψης του λόγω των πολύ εξειδικευμένων γνώσεων που έχουν αποκτήσει. Με άλλα λόγια, οι δουλειές και οι γνώσεις σας έχουν πιθανώς κρύψει από το οπτικό σας πεδίο τους γορίλες της ζωής σας και δεν μπορείτε να τους εντοπίσετε.
“Τo πραγματικό ταξίδι της ανακάλυψης”, έγραψε ο Μαρσέλ Προυστ, “αποτελείται όχι από το να αναζητάς νέα τοπία, αλλά από το να έχεις νέα μάτια”. Το ζητούμενο είναι να καλλιεργήσεις αυτό που ο George Carlin ονόμαζε “vuja dé “, δηλαδή μια αλλόκοτη αίσθηση έλλειψης εξοικείωσης με όσα γνωρίζεις, με αυτόν τον τρόπο θα αποκαλύψεις ευκαιρίες ή λύσεις που δεν είχες προηγουμένως παρατηρήσει.
Αλλά το ερώτημα είναι: Πώς; Παρατηρώντας τον κόσμο μέσα από τους φακούς του πνεύματός μας, αυτός έρχεται γνήσιος σε μας. Από την άλλη πλευρά, αν επικεντρωνόμαστε στο πως θα χειριστούμε τους φακούς αυτούς για να δούμε τον κόσμο, τότε το όλο εγχείρημα θα μοιάζει πιο δύσκολο. Συχνά, η διέξοδος για να ξεφρακάρετε όταν δεν σας έρχεται κάποια ιδέα, είναι να απεμπολήσετε τον εαυτό σας από ό, τι είναι γι’ αυτόν οικείο και σχετικό με την εργασία που κάνετε, ώστε να αλλάξετε την οπτική γωνία από την οποία βλέπετε το πρόβλημα.
Μια απλή τεχνική είναι να δημιουργήσετε ιδεατά μια φυσική απόσταση μεταξύ εσάς και του προβλήματος το οποίο θέλετε να λύσετε. Μια έρευνα έδειξε ότι εθελοντές αξιολόγησαν μια ιδέα πιο δημιουργική όταν αναφέρθηκε ως χώρα προέλευσης της ιδέας αυτής μια μακρινή για αυτούς χώρα, ίσως επειδή την οπτικοποίησαν στο μυαλού τους σε μακρινή απόσταση, έτσι ώστε μόνο τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά της διακρίνονταν. Αντίθετα, όταν οπτικοποιούμε μια ιδέα πιο κοντά σε μας, είναι πιο πιθανό να κολλήσουμε σε ασήμαντες λεπτομέρειες και να την αξιολογήσουμε πιο αρνητικά.
Ίσως γι ‘αυτό οι καλύτερες ιδέες μας έρχονται στο ταξίδι με το αεροπλάνο ή κάνοντας περίπατο στο πάρκο και στην παραλία της πόλης. Οι προκλήσεις των εγχειρημάτων μας είναι στο γραφείο και έτσι είναι πιο εύκολο να θέσουμε, καθώς περπατάμε, τα βασικά περιγράμματα της λύση στο πρόβλημά μας ή να κάνουμε το επόμενο βήμα στο πρότζεκτ μας.
Εάν το να πάρετε το πρώτο αεροπλάνο, για να αλιεύσετε μια νέα ιδέα, δεν είναι εφικτό αυτή τη στιγμή, δοκιμάστε να προσομοιώσετε στο μυαλό σας ένα φανταστικό ταξίδι στο μέλλον. Φανταστείτε πως βρίσκετε τον εαυτό σας στα βαθιά σας γεράματα. Ζητήστε του να σας εξιστορήσει τη ζωή του, τα όσα έχει καταφέρει και τις προκλήσεις που ανέλαβε. Τότε ξαφνικά θα είναι πολύ πιο εύκολο για σας να δείτε τι πραγματικά έχει σημασία, που να δώσετε περισσότερο βάρος στη ζωή σας, για ποια πράγματα θα πρέπει να νοιώθετε περήφανοι και που να ξοδέψετε το χρόνο σας.
Αν θέλετε να γράψετε μια εργασία, ένα βιβλίο ή ασχολείστε με μια τέχνη, σκεφθείτε ότι συναντάτε τον εαυτό σας αφού έχετε τελειώσει με το έργο αυτό και ζητήστε του να σας μιλήσει γι’ αυτό. Εξωτερικέψτε τις σκέψεις σας καταγράφοντάς τες σε ένα σημειωματάριο. Μελετώντας τις σκέψεις σας σαν ένα “τρίτο πρόσωπο”, θα χαλαρώσετε από των κλοιό των παλιών υποθέσεων που κάνατε, και θα τις βάλετε σε σειρά εκ νέου, σκαρφιζόμενοι πιθανών νέες ιδέες.
Τελικά, όμως, δεν έχει σημασία ακριβώς το πώς θα επιλέξετε να εντοπίσετε τις αθέατες πτυχές των εγχειρημάτων σας. Αυτό που μετράει είναι πως όταν έρχεστε αντιμέτωποι με μια πρόκληση, να θυμάστε ότι είναι ακόμα μια επιλογή. Την επόμενη φορά που θα αισθάνεστε πιεσμένοι να βρείτε μανιωδώς μια νέα ιδέα, μην ξεχνάτε πως αρκεί να βλέπετε απλά τις παλιές σας ιδέες με διαφορετικό τρόπο. Με αρκετή πρακτική θα μπορείτε να έχετε συνεχώς φρέσκιες ιδέες με “το μυαλό του αρχάριου” δηλαδή με μια διαυγή και ανοικτή νοοτροπία, απελευθερωμένη από τη σταθερή θεώρηση για τον κόσμο.
