Αναγνωρίστε τις Ασθένειες της Ντομάτας και Αντιμετωπίστε τες με Βιολογικό Τρόπο!

Η ντομάτα υπάρχει σε όλους τους λαχανόκηπους και είναι το αγαπημένο φυτό των κηπουρών. Προσαρμόζετε ιδανικά στα περισσότερα εδάφη της χώρας μας και είναι ιδανική για μικρούς κήπους. Οι ντομάτες έχουν υψηλή απόδοση και λίγα μόλις φυτά μπορούν να ικανοποιήσουν άνετα τις ανάγκες της οικογένειας για όλη τη σεζόν. Η καλλιέργειά της είναι εύκολη, όμως υπάρχουν κάποιες παθήσεις στις οποίες είναι ευαίσθητη.

Περονόσπορος

Η ασθένεια οφείλεται στο μύκητα Phytophthora infestans. Προσβάλλει όλα τα υπέργεια όργανα του φυτού. Στα κατώτερα φύλλα εμφανίζονται υποκίτρινες κηλίδες (λαδιές) που αργότερα μαυρίζουν και ξεραίνονται. Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, κάτω από τις κηλίδες, σχηματίζεται λευκή εξάνθηση, τα καρποφόρα όργανα του μύκητα. Στους μίσχους και τους βλαστούς εμφανίζονται επίσης παρόμοιες νεκρωτικές περιοχές. Στον καρπό τα συμπτώματα ξεκινούν γύρω από τον ποδίσκο και αναπτύσσεται σήψη στο πάνω μέρος του. Πρέπει να αποφεύγεται η γειτνίαση με φυτά πατάτας και να χρησιμοποιούνται ποικιλίες ή υβρίδια ανθεκτικά στην ασθένεια. Σε έντονες προσβολές, τα φυτά ψεκάζονται με χαλκό ή κατάλληλα χαλκούχα σκευάσματα που επιτρέπονται στη βιολογική γεωργία. Επίσης, η χρησιμοποίηση του ανταγωνιστικού μύκητα Penicillium aurantiogriseum έχει αποδειχθεί ότι εμποδίζει την ανάπτυξη των κηλίδων του παθογόνου.

Αλτερναρίωση

Προκαλείται από το μύκητα Alternaria solani, και οδηγεί σε πρώιμη σήψη και διάστικτες κηλιδώσεις στα φύλλα. Τα συμπτώματα είναι ο σχηματισμός καφέ ή μαύρων κηλίδων απο μισό έως 1cm σε διάμετρο που εμφανίζονται στα χαμηλότερα φύλλα. Οι κηλίδες συχνά συγχωνεύονται και σχηματίζουν μεγάλες νεκρωτικές περιοχές ακανόνιστου σχήματος με ομόκεντρους κύκλους που συχνά μοιάζουν με στόχο. Τα φύλλα εξασθενούν κιτρινίζουν και ξεραίνονται. Η αλτερνάρια προσβάλλει συχνά και τον καρπό της ντομάτας, καθώς, αφήνει στην επιφάνειά της μεγάλες μαύρες κοίλες περιοχές. Ο ζεστός και υγρός καιρός βοηθά στην εξάπλωση της ασθένειας.

Βερτισιλλίωση

αιτία της βερτισιλλίωσης είναι οι μύκητες Venticillium albo-atrum και Verticillium dahlie. Μικρές κίτρινες κηλίδες εμφανίζονται στα κατώτερα φύλλα του φυτού και, ενώ η νόσος εξαπλώνεται προς τα πάνω, τα φύλλα κιτρινίζουν, μαραίνονται και πέφτουν.

Η βερτισιλλίωση επίσης προκαλεί μεταχρωματισμό (καστανό ή μαύρο) των αγγείων του στελέχους κοντά στη βάση του προς το έδαφος. Τα προσβεβλημένα φυτά μπορούν να επιβιώσουν, αλλά η ανάπτυξή τους είναι συχνά αναστέλλεται, τα φυτά μένουν νάνα και η απόδοση της καλλιέργειας είναι χαμηλότερη. Ο έλεγχος της βερτισιλλίωσης είναι δύσκολος μιας και δεν υπάρχει κάποιο μυκητοκτόνο που να την θεραπεύει αποτελεσματικά. Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της βερτισιλλίωσης είναι να επιλέξετε ποικιλίες ντομάτας ανθεκτικές στην ασθένεια.

Ωίδιο

Το παθογόνο που ευθύνεται για την ασθένεια αυτή είναι ο μύκητας Leveillula taurica. Προσβάλλει κυρίως τα ώριμα φύλλα και αναπτύσσεται περισσότερο σε ξηρές περιοχές. Στα φύλλα σχηματίζονται συνήθως κιτρινοπράσινες ή κίτρινες ακανόνιστες ή γωνιώδεις κηλίδες και κάτω από ευνοϊκές συνθήκες μπορεί να σχηματιστεί υπόλευκη εξάνθηση στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Σε έντονες προσβολές οι κηλίδες αυξάνουν σε μέγεθος, συνενώνονται, και το έλασμα των φύλλων μαραίνεται και αποξηραίνεται. Το θειάφισμα των φυτών δίνει πολύ καλά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής.

Βακτηριακή Κηλίδωση

Την ασθένεια προκαλεί το παθογόνο Xanthomonas campestris pv. vesicatoria. Τα συμπτώματα της ασθένειας είναι καφέ κηλίδες στα φύλλα και τους μίσχους του φυτού. Οι κηλίδες έχουν περίπου 3mm διάμετρο και είναι κάπως γλοιώδη στην αφή. Καθώς οι κηλίδες αρχίζουν να αναπτύσσονται εμφανίζεται περιμετρικά ένας κίτρινος δακτύλιος. Καθώς αυξάνονται οι κηλίδες προκαλούν τη μάρανση των φύλλων και την πτώση τους.

Η βακτηριακή κηλίδωση μπορεί να επηρεάσει τον καρπό του φυτού. Μαύρες κουκκίδες εμφανίζονται στις ντομάτες και μπορούν να φτάσουν σε διάμετρο το ένα εκατοστό, έχουν βυθισμένη επιφάνεια και γκρι χρώμα μοιάζοντας με ψώρα. Για να αποφύγετε την ασθένεια αυτή θα πρέπει να κρατάτε τις περιοχές γύρω από τα φυτά σας ελεύθερα από ζιζάνια για να μειώσετε την πιθανότητα μόλυνσης από το βακτήριο.

Βακτηριακό Έλκος

Φυτά μολυσμένα με βακτηριακό έλκος συχνά παρουσιάζουν συμπτώματα της ασθένειας μόνο στη μία πλευρά. Τελικά η ασθένεια εξαπλώνεται σε ολόκληρο το φυτό. Προκαλείται από το βακτήριο Clavibacter michiganesis subsp. michiganesis και μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρές ζημιές στις καλλιέργειες ντομάτας. Τα νεαρά φυτά μαραίνονται ξαφνικά, ενώ τα μεγαλύτερα φυτά εμφανίζουν ξήρανση περιφερειακά του ελάσματος των φύλλων. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι βλαστοί του φυτού θα παρουσιάζουν κοιλότητες και κενά ή καφέ έλκη στην εντεριώνη (το εσωτερικό του βλαστού). Διάσπαρτες λευκές κηλίδες μπορεί να εμφανιστούν στους καρπούς της ντομάτας, που σταδιακά γίνονται πιο σκουρόχρωμες. Η ασθένεια αντιμετωπίζεται με τη φύτευση ποικιλιών απαλλαγμένων από την ασθένεια και κρατώντας τα ζιζάνια μακριά. Τα σκευάσματα χαλκού έχουν μικρή επίδραση επί του βακτηριακού έλκους και δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στο να σταματήσουν την εξάπλωση της ασθένειας.

Σεπτορίωση

Προκαλείται από το παθογόνο Septoria lycopersici. Τα αρχικά συμπτώματα είναι μικρές, υδαρείς κηλίδες στα φύλλα. Οι κηλίδες έχουν πολύ μικρή διάμετρο περίπου 2-3 χιλιοστά, στη συνέχεια το κέντρο τους γίνεται γριζόλευκο. Τα σπόρια του μύκητα εξαπλώνονται μέσω της βροχής και του ποτίσματος, όταν αυτό γίνεται από πάνω με το ποτιστήρι. Τελικά, τα φύλλα κιτρινίζουν και πέφτουν. Η ασθένεια μπορεί να προσβάλει το φυτό σε οποιαδήποτε στάδιο της ανάπτυξής του, αλλά είναι πιο συχνή, όταν το φυτό αρχίζει να καρποφορεί. Η σεπτορίωση μπορεί να προληφθεί με τη φύτευση υγιών φυτών στις σωστές αποστάσεις, ποτίζοντας τα φυτά στη βάση τους χωρίς να βρέχονται τα φύλλα, ποτίζοντας το πρωί και απομακρύνοντας νεκρά και σάπια κλαδιά από το φυτό και γύρω από αυτό.

Οργανικά Βιολογικά Μυκητοκτόνα

Η μαγειρική σόδα έχει βρεθεί να έχει μυκητοκτόνες ιδιότητες. Είναι αποτελεσματική εναντίων των παθογόνων που προκαλούν σήψεις στους καρπούς της ντομάτας, το ωίδιο και άλλων παρόμοιων μυκητολογικών ασθενειών. Χρησιμοποιήστε τη προληπτικά ή όταν τέτοιες σήψεις έχουν ήδη αναπτυχθεί. Μια αποτελεσματική συνταγή είναι να παρασκευάσετε ένα μείγμα από μαγειρική σόδα, φυτικό λάδι και σαπούνι.

Ένα άλλο δημοφιλές βιολογικό μυκητοκτόνο είναι το μείγμα μηλόξυδου και νερού. Υπάρχουν αναφορές ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε γάλα και νερό ενάντια ιώσεων στη ντομάτας όπως για τον ιό του μωσαϊκού της αγγουριάς.

Δοκιμάστε να ψεκάσετε με Εκχύλισμα από Κομπόστ Τσαγιού

Κρατήστε μακριά βακτήρια και άλλα επικύνδυνα παθογόνα απο τα φυτά ντομάτας σας παρασκευάζοντας εκχύλισμα από κομποστοποιημένο τσάι και ψεκάζοντάς το στα φύλλα που έχουν το πρόβλημα. Επίσης ποτίστε με αυτό τη βάση γύρω από το φυτό. Το εκχύλισμα αυτό είναι πλούσιο σε μικροοργανισμούς που έχουν αντι-ιικές και αντιμυκητιακές ιδιότητες. Αραιώστε το εκχύλισμα σε νερό και αφήστε το να καθίσει για 1 εβδομάδα πριν το χρησιμοποιήσετε. Σε επόμενες δημοσιεύσεις θα αναφέρουμε περισσότερα για τους τρόπους αντιμετώπισης που προτείνουμε εδώ.

Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ) Για επικοινωνία, περισσότερες συμβουλές και συνεργασία στείλτε e-mail στο: share24gr@gmail.com

Κάντε like στην σελίδα μας «Καλλιεργητικές Πρακτικές» για να μένετε ενήμεροι και να βρείτε περισσότερα άρθρα σχετικά με τις Καλλιέργειες και τη Φύση! Πατήστε στο πλαίσιο που ακολουθεί το like (Μου αρέσει) (αν είστε ήδη μέλος στη σελίδα μην το πατάτε)!

!!! ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ !!! Κάθε αναδημοσίευση ολική η μερική θα πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά με αναφορά πηγής στο site μας και σύνδεσμο (link) στο άρθρο!