share24.gr Μοιράσου την Ιδέα
Το πρώτο καταγεγραμμένο όνειρο στην ιστορία είναι αυτό του Σουμέριου βασιλιά Ντουμούζι του Ουρούκ, ο οποίος βασίλεψε λίγο πριν τον Γκιλγκαμές, περίπου γύρω στο 2500 π.Χ. Στο όνειρό του (1) ο Ντουμούζι βλπέπει το θάνατό του με αλληγορικό τρόπο. “Ένας αετός αρπάζει ένα πρόβατο από το κοπάδι.. Ένα γεράκι πιάνει ένα σπουργίτι που στέκεται στον καλαμένιο φράκτη… Η κούπα πλάι του πέφτει κάτω.. Ο Ντουμούζι δεν είναι πια στη ζωή.. Η στάνη σκορπίζεται από τους ανέμους”. Ο βασιλιάς φρικάρει από το όνειρό που είδε και αργότερα έχουμε την πρώτη καταγεγραμμένη ερμηνεία ονείρου από την αδελφή του, η οποία ήταν προφανώς επαγγελματίας σε αυτά τα πράγματα. Έτσι, τον συμβούλεψε πως κάτι κακό πρόκειται να συμβεί σύντομα και καλό θα είναι να προσέχει.
Αν βρεθήκατε και εσείς σαστισμένοι κάποια στιγμή από ένα όνειρο, δεν είστε οι μόνοι. Η ανθρωπότητα έχει μια μακρά παράδοση 4.000 χρόνων αναστάτωσης προσπαθώντας να καταλάβει τα όνειρα. Προσπάθησε χρησιμοποιώντας όλους τους τρόπους – θρησκεία, φιλοσοφία, ψυχολογία, νευροεπιστήμη – να κατανοήσει τι ακριβώς συμβαίνει στο νου κατά τη διάρκεια του ύπνου όταν ονειρεύεται.
Για το σκοπό αυτό, παραθέτουμε εδώ πέντε από τις κορυφαίες θεωρίες για τη πραγματική φύση των ονείρων και το τι μπορεί να σημαίνουν για μας:
Θεωρία #1: Τα όνειρα προφητεύουν το μέλλον.
Η βασίλισσα Μάγια, η μητέρα του Σιντάρτα Γκαουτάμα (Βούδας), ονειρεύτηκε (2) ένα λευκό ελέφαντα να πλησιάζει στο πλευρό της, οιωνός πως ο γιος της θα γίνει ο Βούδας, γύρω από 500 π.Χ. Στη Γένεση (3),ο Φαραώ της Αιγύπτου είδε στο όνειρό του ότι επτά παχιές, εύρωστες αγελάδες έβοσκαν σε ένα λιβάδι δίπλα στον Νείλο. Ξαφνικά εμφανίστηκαν επτά αγελάδες απ’ τον ορίζοντα, που όμως ήταν τα πιο άσχημα και αδύνατα ζωντανά που είχε δει ποτέ στη ζωή του. Οι ισχνές αγελάδες έφαγαν τις παχιές, χωρίς όμως να βελτιωθεί καθόλου η εμφάνισή τους. Παρέμειναν το ίδιο άσχημες και αδύνατες. Τότε κάλεσε τον Ιωσήφ που είχε τη φήμη του ονειροκρίτη ο οποίος ερμήνευσε το όνειρο και πρόβλεψε πως η Αίγυπτος θα περνούσε επτά χρόνια αφθονίας και αμέσως μετά επτά χρόνια πείνας.
Για την Kelly Bulkeley, συγγραφέα του βιβλίου Big Dreams: The Science of Dreaming and the Origins of Religion, τέτοιες προρρήσεις ξεφεύγουν από τη μεταφυσική διάσταση και ορίζει τα όνειρα ως καλά προσαρμοσμένο χαρακτηριστικό του ανθρώπινου εγκεφάλου: ουσιαστικά μας βοηθούν να προετοιμαστούμε για να αντιμετωπίσουμε μελλοντικές καταστάσεις «Σκεφτόμαστε το μέλλον όλη την ώρα», λέει. «Θέλουμε να προλαβαίνουμε τα γεγονότα και να προετοιμαζόμαστε για αυτά, π.χ. όταν γνωρίζουμε πως το χειμώνα πρόκειται να κάνει κρύο, προσπαθούμε να αποθηκεύσουμε τρόφιμα. Δυστυχώς, υπάρχουν πράγματα που δεν είναι στο χέρι μας να τα προβλέψουμε. Το μυαλό μας, όμως, λειτουργεί όλο το 24ωρο και αυτές οι προπαρασκευαστικές σκέψεις εμφανίζονται στον ύπνο με την μορφή των ονείρων».
Για την Bulkeley, ο συντομότερος ορισμός των ονείρων είναι πως αποτελούν ένα “παιχνίδι φαντασίας” για γεγονότα που πρόκειται να συμβούν στο μέλλον. Ο Αριστοτέλης πρότεινε ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου, αποσπάται ο νους από την οχλαγωγία της μέρας, και η χαλάρωση της στιγμής είναι σε θέση να μας δώσει μια καλύτερη αίσθηση για το μέλλον. Αυτή η ερμηνεία του Αριστοτέλη ταιριάζει ιδανικά με ένα πεδίο που ξεπήδησε 2000 χρόνια αργότερα: την εξελικτική ψυχολογία, η οποία υποθέτει ότι, δεδομένου ότι ο κόσμος είναι γεμάτος από πιθανές απειλές, το μυαλό τις οπτικοποιεί (4) κατά τη διάρκεια του ύπνου, ώστε κατά τη διάρκεια της μέρας να είμαστε σε εγρήγορση, είτε θυμόμαστε το όνειρο, είτε όχι.
Θεωρία #2: Τα όνειρα μας συμβουλεύουν για τη ζωή μας.
Τον 17ο αιώνα, ο Καρτέσιος, άλλαξε άποψη για τη ζωή από επαναλαμβανόμενα όνειρα που είδε ένα βράδυ του Νοεμβρίου. Ο ιστορικός-ψυχίατρος George Makari αναφέρει ότι ο Καρτέσιος πέρασε μια νύχτα εκστασιασμού, κατά την οποία, αφού ανακάλυψε «τα θεμέλια μιας θαυμάσιας επιστήμης», είδε παράξενα όνειρα τα οποία τον βοήθησαν να καταλάβει πως τα χωρικά προβλήματα θα μπορούσαν να μετατραπούν σε αλγεβρικά, που σημαίνει πως ο φυσικός κόσμος μπορεί να ερμηνευθεί από μαθηματικούς νόμους, αλλάζοντας έτσι τη ζωή του και τελικά την επιστημονική αντίληψή του για την πραγματικότητα.
Ο ίδιος ο Φρόιντ έγραψε το βιβλίο «Η ερμηνεία των ονείρων», αφού είδε ένα έντονο όνειρο τη νύχτα πριν από την κηδεία του πατέρα του, τον Οκτώβριο του 1896. Στο όνειρο (5) είδε μια επιγραφή με το αποτρεπτικό μήνυμα “Παρακαλείστε να κλείσετε τα μάτια σας”.
Ο Αβραάμ Λίνκολν έβλεπε συχνά όνειρα: Ένας συνεργάτης του έγραψε στο ημερολόγιό του (6) πως έβλεπε έντονα όνειρα τις νύχτες πριν από κάθε μεγάλο και σημαντικό γεγονός του πολέμου. Έστειλε τηλεγράφημα στη σύζυγό του να απομακρύνει τα όπλα από τους γιους τους μετά από ένα “άσχημο” όνειρο και ο ίδιος φέρεται (7) πως ονειρεύτηκε μια κηδεία στο Λευκό Οίκο μόλις λίγες ημέρες πριν τη δολοφονία του.
Θεωρία #3: Τα όνειρα είναι μηνύματα από το ασυνείδητο.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Σίγκμουντ Φρόιντ, ο πατέρας της ψυχανάλυσης, που έτυχε να έχει επίσης ένα φετίχ με τα οιδιπόδεια συμπλέγματα, πίστευε ότι τα όνειρα ήταν μηνύματα από το ασυνείδητο, το οποίο ο ίδιος επίσης ανακάλυψε. «Η ερμηνεία των ονείρων είναι η βασιλική οδός προς τη γνώση των ασυνείδητων δραστηριοτήτων του νου», έγραψε (8). Υποστήριζε πως ο σκοπός των ονείρων ήταν να εκτονωθούν οι καταπιεσμένες επιθυμίες, τις οποίες θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε και να βγάλουμε νόημα, αν κάναμε τη σύνδεση κάθε ανεξάρτητου ονείρου μεταξύ τους.
Ο μαθητής του και αργότερα αντίπαλός του, Carl Jung είχε μια πιο σύγχρονη προσέγγιση στο θέμα αυτό: Τα όνειρα, είπε, είναι ένας ένας εναλλακτικός τρόπος να παρατηρεί ο εαυτός μας τις καταστάσεις χωρίς να χρησιμοποιεί τη συνειδητή κατανόηση, αλλά διάφορες έννοιες, πρόσωπα ή σύμβολα της καθημερινότητας Έτσι, ένα όνειρο με ένα παιδί που φεύγει μακριά μπορεί να ερμηνευθεί σαν ένα σημάδι ότι αφήσαμε μια ευκαιρία να μας ξεφύγει.
Θεωρία #4: Τα όνειρα είναι στοιχεία δεδομένων.
Η έρευνα γύρω από τα όνειρα πέρασε στο επόμενο στάδιο την δεκαετία του 1950 με την ανακάλυψη (10) της φάσης REM του ύπνου από τους ερευνητές Eugene Aserinsky και Nathaniel Kleitman του Πανεπιστημίου του Σικάγου.
Σήμερα, χρησιμοποιώντας τον μαγνητικό τομογράφο στον εγκέφαλο μελετάμε τα μοτίβα των ονείρων από τους αλγορίθμους της δραστηριότητας του εγκεφάλου των ανθρώπων όταν είναι ξύπνιοι. Επίσης, η καταγραφή των ονείρων έχει περάσει σε άλλη φάση. Ο ερευνητής Bulkeley, έχει φτιάξει μια βάση δεδομένων (11), η οποία απαριθμεί περίπου 20.000 όνειρα από εθελοντές σε όλο τον κόσμο. Όπως μας λέει, στα όνειρα αναδίδονται διάφορα ψυχολογικά θέματα, όπως η μοναξιά και η απομόνωση, και πως έχουμε την τάση να ονειρευόμαστε ανθρώπους με τους οποίους είμαστε συναισθηματικά δεμένοι. “Τα όνειρα αντικατοπτρίζουν τις συναισθηματικές ανησυχίες που έχουμε στις σχέσεις μας”, λέει. “Τα όνειρα είναι μια καλή πηγή για να εξερευνήσουμε την ποιότητα των σχέσεων μας, να εντοπίσουμε αυτούς για τους οποίους νοιαζόμαστε και ποιες είναι οι ανησυχίες μας”. Λειτουργεί σαν το άγχος, δηλαδή αποτελεί έναν τρόπο αξιολόγησης των συναισθημάτων μας και μπορούν να μας προτρέψουν να πάρουμε πρωτοβουλίες.
Θεωρία #5: Τα όνειρα είναι αναμνήσεις που παίρνουν ζωή.
Τον τελευταίο αιώνα, οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει (12) το πώς κατά τη διάρκεια του ύπνου οι μνήμες, και ειδικά οι παλαιότερες αναμνήσεις, έρχονται στην επιφάνεια. Πλέον, οι νευροεπιστήμονες έχουν καταλήξει ότι οι καλειδοσκοπικές εικόνες των ονείρων είναι ένα υποπροϊόν της διαδικασίας της μνήμης. Όταν τα διάφορα βιώματα που αναδύονται συνδέονται μεταξύ τους, το αποτέλεσμα είναι αρκετά αλλόκοτο.
“Αυτές οι συχνά παράξενες και σύνθετες εικόνες των ονείρων ξενίζουν τις αισθήσεις μας”, υποστηρίζει η ερευνήτρια Sue Llewellyn του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ σε μια επιστημονική δημοσίευση που έγραψε το 2013 (13). “Αυτά που βλέπουμε στα όνειρα είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού πολλών διαφορετικών αναμνήσεων. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM και σε φαινομενολογικό επίπεδο, αυτή η σύνθετη εικόνα βιώνεται ως μια σκηνή ονείρου”.
Έτσι, τα όνειρα μπορούν να βρουν εφαρμογή στη μάθηση. Οι συμμετέχοντες μιας έρευνας κλήθηκαν να βρουν την έξοδο ενός εικονικού λαβυρίνθου. Στη συνέχεια πήραν έναν υπνάκο. Αυτοί που ονειρεύτηκαν κατά τη διάρκεια του ύπνου, μπόρεσαν να θυμηθούν καλύτερα τα βήματα που έκαναν την πρώτη φορά και στην επανάληψη του πειράματος βρήκαν πιο γρήγορα την έξοδο. (14)
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στα πτηνά σχετικά με την απομνημόνευση του κελαηδίσματος (16). Ο βιολόγος Daniel Margoliash και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου εξέτασαν (16) τον εγκέφαλο των αρσενικών πιτσιλωτών σπίνων την στιγμή που κοιμούνταν. Ανακάλυψαν ότι ενεργοποιούνταν τα ίδια μοτίβα νευρώνων με αυτά που ενεργοποιούνταν την στιγμή που κελαηδούσαν όταν προσπαθούσαν να προσελκύσουν σύντροφο. Αν και δεν μπορούμε να ρωτήσουμε ένα σπίνο τι είδε στον ύπνο του το προηγούμενο βράδυ, φαίνεται πως αυτός προσπαθούσε να εξασκησεί στο κελάηδημά του.
share24.gr
Για περισσότερα νέα σχετικά με Ψυχολογία & Αυτοβελτίωση κάντε like στην σελίδα στο facebook
Οι παραπομπές του άρθρου:
