Χρησιμοποιείς τη σκέψη σου εποικοδομητικά για να διαμορφώσεις τη ζωή που επιθυμείς ή ο τρόπος που σκέφτεσαι τείνει να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ζωή σου; Δυστυχώς, οι περισσότεροι από μας πέφτουν θύματα λανθασμένων και αδύναμων μοτίβων σκέψης, που μας στερούν την δημιουργικότητα και τη χαρά προκαλώντας μας άσκοπη ταλαιπωρία.
Του Thibaut Meurisse
Αν κάπως έτσι λειτουργείς και εσύ, δεν υπάρχει καμία ανάγκη να αισθάνεσαι άσχημα. Η ζωή δεν έρχεται με ένα εγχειρίδιο που μας δίνει οδηγίες για το πως να ελέγχουμε τις σκέψεις μας και κανείς δεν μπορεί να μας εκπαιδεύσει πως να κάνουμε κάτι τέτοιο. Πρέπει μόνοι μας να το αντιληφθούμε.
Σε αυτό το άρθρο, θα μοιραστώ επτά κοινά μοτίβα σκέψης που μας επηρεάζουν με τρόπο τέτοιο ώστε να βλέπουμε τις καταστάσεις της ζωής μας με μια διαστρεβλωμένη και αρνητική οπτική που είναι ικανή να μας προκαλέσει δυστυχία, πόνο και βάσανα. Βεβαιώσου ότι δεν σαμποτάρεις τον εαυτό σου με κάποια από αυτά τα είδη σκέψεως και, αν το κάνεις, μάθε να τα αποσιωπεις.
Σκέψεις που Παραβλέπουν Όσα Θετικά Συμβαίνουν στη Ζωή
Είναι τρομακτικό το πόσο σκληροί και επικριτικοί είμαστε με τον εαυτό μας μερικές φορές. Η τάση αυτή μας οδηγεί να ξεχνάμε τα καλά πράγματα στη ζωή μας. Πιάνεις τον εαυτό σου να μηδενίζει οτιδήποτε κάνεις ή να στέκεται στις αρνητικές πτυχές των δραστηριοτήτων σου ή να έχει εμμονή με χαρακτηριστικά του εαυτού σου που μπορεί να βρίσκει ανεπιθύμητα; Αν ναι, δεν είσαι η μόνη ή ο μόνος. Τέτοιου είδους ενοχές έχει η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων.
Για παράδειγμα, κάποιος που δέχεται συγχαρητήρια για μια ομιλία που έδωσε, μπορεί να σκέφτεται από μέσα του: “Σίγουρα το εννοούν ότι η ομιλία μου ήταν καλή; Μήπως το κάνουν μόνο και μόνο επειδή θέλουν να είναι ευγενικοί μαζί μου;“
Αυτή η νοοτροπία είναι αρκετά επιβλαβής επειδή ζημιώνει και ακυρώνει το κίνητρό μας και μας δίνει λόγους για να παραιτηθούμε από τις προσπάθειές μας και να σταματάμε την πρόοδό μας, ενώ ουσιαστικά όλα τα άσχημα είναι στο μυαλό και δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα. Παρακάτω παραθέτω μια λίστα με συμβουλές που μπορεί να βοηθήσουν στο να επικεντρωθούμε στις θετικές σκέψεις και να γίνουμε πιο αντικειμενικοί και λιγότερο επικριτικοί με τον εαυτό μας και τα επιτεύγματά του:
- Αποδέξου τις φιλοφρονήσεις και μην σπαταλάς ενέργειά για να αμφισβητήσεις την ειλικρίνεια αυτών που δείχνουν την εκτίμησή τους σε σένα
- Κατέγραψε κάθε θετικό σχόλιο που λαμβάνεις από τους άλλους και ανέτρεξε σε αυτά κάθε φορά που έχεις χαμηλή αυτοπεποίθηση.
- Σκέψου όλα όσα έχεις καταφέρει στη ζωή σου και σημείωσέ τα σε μια λίστα. Να ανατρέχεις σε αυτή τη λίστα κάθε φορά που το έχεις ανάγκη.
Συνηθίζουμε να Ταυτίζουμε τα Συναισθήματά μας με τον Εαυτό Μας
Μερικές φορές στις αποτυχίες μας αισθανόμαστε απογοητευμένοι. Για παράδειγμα όταν αποτυγχάνουμε σε εξετάσεις αισθανόμαστε ντροπή επειδή δεν μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε κάτι που προορίζαμε να κάνουμε. Δεν έχει σημασία πόσο ρεαλιστικά μοιάζουν αυτά τα συναισθήματα, αλλά είναι απλώς συναισθήματα και είναι διαφορετικά από μας. Μπορεί να μοιάζουν, εκείνη την ώρα, εξαιρετικά έντονα και ακατανίκητα, αλλά τα συναισθήματα δεν έχουν καμία σχέση και διαφέρουν από την πραγματικότητα. Είναι απλά το αποτέλεσμα των ερμηνειών μας (τόσο του συνειδητού όσο και του ασυνείδητου) για το τι θα συμβεί σε μας.
Μάθε να διαχωρίζεις τον εαυτό σου από τα συναισθήματά σου. Απόφυγε να λες «είμαι» και προσπαθήσουμε να δίνεις στα συναισθήματά σου μια διαφορετική ετικέτα. Για παράδειγμα, αντί να λες ”είμαι θυμωμένος,” πες “βιώνω την οργή“ για να διαχωρίσεις τον εαυτό σου από τα συναισθήματά σου. Η επισήμανση των συναισθημάτων με μια ετικέτα τέτοιου είδους μειώνει την ανταπόκριση της αμυγδαλής, το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την καλή ή κακή διάθεση. Επίσης, αυξάνει την δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό, η οποία συμβάλλει στην ορθολογική σκέψη. Μην προσπαθήσεις να αναστείλεις τα συναισθήματά σου, απλά κατανόησέ τα και κράτα τα σε απόσταση, όποτε είναι αυτό δυνατόν.
Η Τάση να Ψυχολογούμε τους Άλλους
Έχουμε την τάση να υποθέτουμε πως ξέρουμε τι σκέφτεται κάποιος άλλος για μας. Για παράδειγμα, αν έχουμε κάποιον συνεργάτη στη δουλειά που δεν μας μιλά αρκετά πιστεύουμε ότι το κάνει επειδή μας αντιπαθεί. “Ξέρω τι σκέφτεται για μένα. Είδα τον τρόπο που με κοιτάει“, μια σκέψη που μπορεί να περνά από το μυαλό μας.
Στην πραγματικότητα, δεν έχουμε ιδέα τι σκέφτονται οι άλλοι για μας. Δεν μπορούμε με κανένα τρόπο να βγάλουμε συμπεράσματα με ακρίβεια. Το πρόσωπο που δεν μας μιλά μπορεί να είναι ντροπαλό ή να έχει κάποιο άλλο πρόβλημα που δεν γνωρίζουμε. Οι άνθρωποι τείνουμε να παρεξηγούμε τα λόγια και τις πράξεις των άλλων σε πολλές περιπτώσεις. Εάν πιστεύοθμε πως οι άλλοι μας υποτιμούν εύκολα, τότε εξίσου και εμείς μπορεί να το κάνουμε για αυτούς.
Όταν προσπαθούμε να διαβάσουμε το μυαλό κάποιου άλλου ή να διακρίνουμε τις σκέψεις του, αυτό που στην ουσία κάνουμε είναι να προβάλλουμε τις δικές μας σκέψεις για τον εαυτό μας επάνω του. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας έχει τεράστια επιρροή στο πώς πιστεύουμε ότι σκέφτονται οι άλλοι για μας. Αν για παράδειγμα, κάποιος είναι ιδιαίτερα επικριτικός για τον εαυτό του, οι πιθανότητες είναι πολλές να νομίζει πως οι άνθρωποι γύρω του είναι το ίδιο επικριτικοί μαζί του. Όταν συμβαίνει αυτό, απλά, διαστρεβλώνει την πραγματικότητα. Μπορεί εύκολα κάποιος με τέτοιες σκέψεις να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου θα αισθάνεστε ότι κάθε συνεργάτης ή συνάδελφός του γύρω του δεν τον εκτιμά.
Ακόμα χειρότερα, τα συναισθήματα αυτά θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Όταν πιστεύουμε ότι κάποιος μας αντιπαθεί, είναι πιθανό να αντιμετωπίσουμε αυτό το άτομο με τρόπο που μπορεί να του προκαλέσει αισθήματα αντιπάθειας προς εμάς, ενώ αρχικά δεν υπήρχαν!
Παρεξηγήσεις και ανακριβείς παραδοχές μπορεί να σπείρουν τον όλεθρο στις σχέσεις. Αν θέλουμε ειλικρινά να μάθουμε τι σκέφτονται οι άλλοι για μας, αρκεί να τους ρωτήσουμε! Αντίστοιχα, μην περιμένουμε οι άνθρωποι στη ζωή μας να γνωρίζουν τις σκέψεις μας από πριν, απλά ας εκφραστούμε μόνοι μας.
Τα Οφείλω και τα Πρέπει
Πάρε ένα κομμάτι χαρτί και γράψτε πέντε προτάσεις που ξεκινούν με τη φράση “Θα έπρεπε“. Στη συνέχεια, ρώτησε τον εαυτό σου γιατί πιστεύεις ότι θα έπρεπε να κάνεις αυτά τα πράγματα; Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά έχουν μια τεράστια επιρροή στη ζωή μας. Λέξεις όπως “πρέπει” ή “οφείλω” μπορεί να μας φαίνονται αθώες, αλλά περιορίζουν τις επιλογές στη ζωή μας. Εάν έχουμε πάρα πολλά “πρέπει” στη ζωή μας, συνήθως σημαίνει ότι έχουμε πολλές προσδοκίες σχετικά με το πώς θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε σε αυτή. Οι προσδοκίες αυτές πηγάζουν από τον κώδικα αρχών και πεποιθήσεων μας, οι οποίες είναι συχνά το αποτέλεσμα αυτών που οι γονείς και η κοινωνία μας επέβαλαν για να είμαστε σωστοί. Αν αυτό το σύστημα πεποιθήσεων δεν ευθυγραμμίζεται με αυτό που πραγματικά είμαστε, υπάρχει κίνδυνος να γίνουμε σκλάβοι αυτών των προσδοκιών. Τα «Οφείλω» και τα «Πρέπει» βάζουν φρένο φρένο στην ευτυχία.
Εντέλει, αν η συμπεριφορά μας δεν συνάδει με τα πρέπει που μας έχουν φορτώσει, τότε κατά πάσα πιθανότητα, θα τείνουμε να τιμωρούμε ή να πλήττουμε τον εαυτό μας. Γι ‘αυτό καλό θα ήταν να αντικαταστήσουμε τις παραπάνω λέξεις με φράσεις που αρχίζουν με το “θα μπορούσε“. Το “Θα μπορούσε” μας δίνει περισσότερη ελευθερία και δεν είναι τόσο ασφυκτικό. Αντί να λες, “θα έπρεπε να είχα κάνει αυτό“, μπορείς να πεις, “θα μπορούσα να είχα κάνει αυτό“.
Γενικεύσεις και Υπερβολές
Οι υπεργενικεύσεις που κάνουμε περιλαμβάνουν σκέψεις όπως «Έχασα τη δουλειά μου, και δεν θα μπορέσω να βρω κάποια άλλη ξανά» ή «Κάνω πάντα λάθος επιλογές».
Προσοχή, όταν πιάνεις τον εαυτό σου να χρησιμοποιεί λέξεις όπως “Ποτέ“, “Πάντα“, ή “Όλη την ώρα” είναι πιθανό να υπεργενικεύεις και να υπερβάλεις. Φράσεις που ξεκινούν με αυτές τις λέξεις είναι τόσο απόλυτες ώστε σπάνια περιγράφουν με ακρίβεια την πραγματικότητα. Πιο συχνά είναι το αποτέλεσμα μιας υποκειμενικής ερμηνείας που δίνουμε στα πράγματα, η οποία μπορεί να είναι πολύ καταστροφική.
Συστήνω να αρχίσεις να δίνεις προσοχή στον τον τρόπο που χρησιμοποιείς αυτές τις λέξεις όταν μιλάς για τον εαυτό σου, αλλά και όταν μιλάς με το σύντροφό σου ή τους φίλους σου. Αυτά τα είδη των λέξεων δεν είναι λέξεις που θέλουμε να χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δημιουργήσουμε δεσμούς και αρμονικές σχέσεις με τους άλλους.
Αλυσιδωτές Αντιδράσεις Αποτέλεσμα των Αρνητικών Σκέψεων
Έχεις αναλύσει ποτέ τι συνέβη την τελευταία φορά που ένιωσες απογοήτευση; Τις περισσότερες φορές, που φτάνουμε στα όρια της κατάθλιψης είναι επειδή αποτυγχάνουμε να διακόψουμε την ροή των αρνητικών σκέψεων. Δυστυχώς, αρκεί μόνο μια φαινομενικά ασήμαντη αρνητική σκέψη για να μας δημιουργήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση που μετατρέπετε σε ένα φαύλο κύκλο.
Μια μέρα όταν ήμουν λίγο πεσμένος ψυχολογικά αναρωτήθηκα, γιατί δεν ψάχνω την πηγαία σκέψη που μου προκάλεσε αυτό το συναίσθημα; Σύντομα συνειδητοποίησα ότι η ρίζα της άσχημης διάθεσης ήταν μια φαινομενικά ασήμαντη σκέψη για την οποία δεν είχα ιδιαίτερη επίγνωση.
Για παράδειγμα, ένας πόνος στο γόνατο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεσή μας, δημιουργώντας αρνητικές σκέψεις που όταν ξεφύγουν από τον έλεγχο, χειραγωγούν τα συναισθήματά μας. Η σκέψη “Γιατί δεν έχω σύντροφο;” μπορεί γρήγορα να μετατραπεί στο “Θα ήθελα να κάνω πολλά, αλλά δεν είμαι αρκετά έξυπνος“. Συνεχίζοντας αυτή την αλυσιδωτή αντίδραση θα καταλήξουμε στη σκέψη: “Μακάρι να μπορούσα να είμαι τόσο έξυπνος όσο ο φίλος μου ο Χ” αργότερα θα έρθει η σκέψη: “ο φίλος μου το Υ είναι τόσο αισιόδοξος, αλλά δεν κάνει τίποτα για να το αξίζει“. Είναι ένας φαύλος κύκλος που μας οδηγεί προς τα κάτω.
Μήπως αυτό συμβεί σε σένα; Ανάλυσε τις πιο πρόσφατες σκέψεις σου και προσπαθήστε να εντοπίσεις το πρώτο πράγμα που πυροδότησε τα άσχημα συναισθήματά. Ήταν κάτι αρκετά σημαντικό; Μην βασανίζεις τον εαυτό σου προβάλλοντας στο μυαλό σου τη χειρότερη εκδοχή του και τη ζωή σου και σταμάτησε να εστιάζεις την ενέργειά σου σε όλα τα προβλήματα που έχεις ταυτόχρονα. Όταν αντιμετωπίζεις τα προβλήματα ξεχωριστά, αντιλαμβάνεσαι ότι δεν απαιτούν αρκετή προσπάθεια. Μην συνδέεις όσα σε απασχολούν σε μια αλυσίδα για να μην πέσεις στην παγίδα της.
Προσθέτουμε τη Γνώμη μας στα Γεγονότα
Αν επικεντρωθούμε στα γεγονότα χωρίς να προσθέτουμε την υποκειμενική μας άποψη σε αυτά , θα αποφεύγουμε πολλές στενοχώριες. Συχνά δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον πειρασμό να σχολιάσουμε κάποια από τα γεγονότα που μας συμβαίνουν και δυστυχώς το κάνουμε με τρόπο που να αναδεικνύουμε την άσχημη πλευρά τους.
Για παράδειγμα, η προσθήκη της υποκειμενικής μας άποψης είναι εμφανής στην φράση: “Έχασα 1000 ευρώ από μια επένδυση που έκανα. Είμαι μια τελείως αποτυχημένος!” Η πραγματικότητα είναι ότι χάσαμε απλά κάποια χρήματα από μια δουλειά που δεν πήγε καλά, αυτό είναι το μέρος της πραγματικότητας. Η υπόθεση που κάνουμε ότι έχουμε αποτύχει εντελώς, είναι μέρος της υποκειμενικής μας γνώμης για τον εαυτό μας.
Ένας πολύ καλός τρόπος για να σταματήσουμε να βομβαρδίζουμε τον εαυτό μας με καταστροφικές γνώμες αυτοκριτικής είναι να διαχωρίζουμε τα γεγονότα από την άποψη που έχουμε για την καθημερινότητά μας. Όταν γίνεσαι σκληρός με τον εαυτό σου, αναρωτήσου αν αυτά που δηλώνεις για τον εαυτό σου είναι γεγονότα ή απόψεις; Μπορείς αυτό να το επεκτείνεις και για τους άλλους. Όταν κάποιος αρχίσει να σας επικρίνει, ρώτησέ τον αν αναφέρεται σε γεγονότα που αφορούν εσένα ή απλά λέει την άποψή του.
Κάθε αναδημοσίευση ολική η μερική θα πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά με αναφορά πηγής στο site μας και σύνδεσμο (link) στο άρθρο
Για περισσότερα άρθρα σχετικά με την ψυχολογία κάντε like στην σελίδα Τα Μυστικά Μιας Ευτυχισμένης Ζωής στο facebook, πατήστε εδώ
share24.gr Μοιράσου την Ιδέα
