Το Μυστικό για να Βελτιώσετε το Χώμα του Κήπου Σας είναι οι Συμβιωτικοί Μύκητες (Μυκόρριζα) – Διαβάστε τι Πρέπει να Κάνετε

Οι μύκητες της μυκόρριζας παίζουν σημαντικό ρόλο στο μικρο-οικοσύστημα του κήπου σας.

Μία από τις βασικότερες αρχές της βιολογικής καλλιέργειας είναι η καλή συνεργασία με τη φύση χρησιμοποιώντας τους φυσικούς πόρους, την βιοποικιλότητα, και την ροή ενέργειας μέσω των βιογεωχημικών κύκλων της ύλης. Αυτή η ισορροπία εξασφάλιζει την αφθονία της παραγωγής και την υγεία των φυτών που καλλιεργούμε.

Ωστόσο, πολλοί από μας δεν είμαστε εξοικειωμένοι με τους μικροσκοπικούς συμμάχους μας που υπάρχουν στο έδαφος και δεν γνωρίζουμε την αξία τους. Φυσικά μιλάμε για τους μύκητες τις μυκόρριζας.

Στο έδαφος υπάρχουν μύκητες που συμβιώνουν με τις ρίζες των φυτών

Αυτά τα μοναδικά μέλη της ζωής του εδάφους παίζουν ρόλο-κλειδί σε πολλές βιολογικές διεργασίες των φυτών με τα οποία συμβιώνουν. Τα βοηθούν να απορροφούν περισσότερο φώσφορο και ρυθμίζουν τη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στο έδαφος. Οι μυκορριζικοί μύκητες δεν είναι ικανοί να ολοκληρώσουν αυτές τις διεργασίες μόνοι τους, αλλά το κάνουν με τη βοήθεια των φυτών στις ρίζες των οποίων συμβιώνουν.

Πολλά σπόρια διάφορων ειδών μυκορριζικών μυκήτων υπάρχουν φυσιολογικά στα περισσότερα εδάφη. Αν οι ρίζες των φυτών είναι παρόντες όταν τα σπόρια αυτά βλαστήσουν, οι υφές των μυκήτων εισχωρούν κάτω από τα κυτταρικά τοιχώματα των κυττάρων της ρίζας και αναπτύσσονται μέσα τους σχηματίζοντας δομές (κυστίδια) που επιτρέπουν τη μεταφορά θρεπτικών συστατικών ανάμεσα στους δύο οργανισμούς.

Πως ωφελούνται τα φυτά από αυτού του είδους τη συμβίωση;

Σε αυτό το είδος της συμβίωσης, το φυτό παρέχει στο μύκητα τα σάκχαρα (υδατάνθρακες) που χρειάζεται για την ανάπτυξή του (μιας και ο μύκητας δεν μπορεί να φωτοσυνθέσει και να φτιάξει έτσι μόνος του τα σάκχαρα που χρειάζεται), ενώ ο μύκητας παρέχει στο φυτό θρεπτικά συστατικά, ιδίως φώσφορο, το οποίο μπορεί να απορροφηθεί από τις υφές των μυκήτων πιο αποτελεσματικά από το έδαφος.

Όταν ένα μεγάλο και ανεπτυγμένο δίκτυο υφών μυκορριζικών μυκήτων συμβιώνει με τις ρίζες ενός φυτού, αυξάνει εκθετικά την εκτεθειμένη επιφάνεια των ριζών καθιστώντας πιο αποτελεσματική την απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος. Η συμβίωση αυτή προσφέρει μεγάλο πλεονέκτημα στα φυτά, γιατί τα επιπλέον συστατικά που απορροφά βοηθούν στην καλύτερη ανάπτυξη του κι αυξάνουν την αντοχή του στην ξηρασία και τις ασθένειες.

Υπάρχουν δύο περιπτώσεις, στις οποίες οι μυκορριζικοί μύκητες δεν προσφέρουν κανένα πλεονέκτημα στα φυτά. Πρώτον όταν το έδαφος είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και τα επίπεδα της υγρασίας επιτρέπουν στα φυτά να απορροφούν όσο χρειάζονται από αυτά και δεύτερον όταν καλλιεργούμε σταυρανθή (κουνουπίδι, μπρόκολο, ραπανάκι, λάχανο) που δεν επιτρέπουν σε αυτούς τους μύκητες να συμβιώνουν στις ρίζες τους.

Τα διάφορα είδη των φυτών επωφελείται διαφορετικά από αυτή την συμβίωση στις ρίζες τους. Για παράδειγμα, έχει βρεθεί ότι τα πράσα επωφελούνται περισσότερο ενώ οι ντομάτες και πιπεριές είναι πιο πιθανό να επωφεληθούν όταν βρίσκονται σε κατάσταση έλλειψης νερού ή θρεπτικών στοιχείων (κατάσταση στρες).

Οι συμβιωτικοί μύκητες βελτιώνουν τις ιδιότητες του εδάφους

Παράλληλα η μυκόρριζα στο ριζικό σύστημα των φυτών δημιουργεί συσσωματώματα και σβόλους στο έδαφος σχηματίζοντας θύλακες που παγιδεύουν τον αέρα.

Η συμβιωτική σχέση μεταξύ των μυκήτων και των φυτών μπορεί να είναι εξαιρετική για την ανάπτυξη τους, αλλά έχει επίσης θετικές επιπτώσεις και για το έδαφος. Έχει βρεθεί ότι οι μυκορριζικοί μύκητες φέρνουν κοντά τα διάφορα σωματίδια του εδάφους, τα οποία συσσωματώνονται δημιουργώντας σβώλους, αυξάνοντας έτσι την ποσότητα της οργανικής ουσίας που θα απελευθερωθεί αργότερα στα φυτά. Οι σβώλοι αυτοί σχηματίζουν θύλακες στο έδαφος που γεμίζουν με αέρα ή με νερό συγκρατώντας τα στο ριζικό σύστημα, μέχρι το φυτό να τα χρησιμοποιήσει. Έτσι, αποτρέπεται η διάβρωση, κι η οργανική ύλη και τα θρεπτικά συστατικά διατηρούνται στο βάθος του ριζικού συστήματος και δεν εκπλύνονται στα κατώτερα στρώματα.

Τι πρέπει να κάνω για να αυξήσω τους πληθυσμούς των συμβιωτικών μυκήτων στο έδαφος;

Για να ενθαρρύνετε την παρουσία μυκορριζικών μυκήτων στον κήπο σας θα πρέπει να ακολουθήσετε κάποιες απλές πρακτικές.

• Αν το έδαφος σας έχει ήδη υψηλή περιεκτικότητα σε φώσφορο (μία ανάλυση εδάφους θα το δείξει), μη χρησιμοποιείτε λιπάσματα πλούσια σε φώσφορο, επειδή τα υψηλά επίπεδα φωσφόρου αναστέλλουν την ανάπτυξη συμβιωτικών σχέσεων ανάμεσα στις ρίζες των φυτών και στους μύκητες. Επίσης η κοπριά και το κομπόστ ενδέχεται να έχουν μεγάλη ποσότητα φωσφόρου. Έτσι, φροντίστε να κάντε μία ανάλυση πριν τα προσθέσετε.

• Περιορίστε το όργωμα ιδιαίτερα το φρεζάρισμα, μιας και καταστρέφει τις μυκορριζικές υφές που υπήρχαν από την προηγούμενη καλλιέργεια και εμποδίζει έτσι τον εποικισμό των νέων ριζών.

• Φροντίστε το έδαφος να μην μένει εντελώς γυμνό μεταξύ της περιόδου καλλιέργειας. Αφήστε μικρά ποώδη φυτά να αναπτυχθούν μιας και οι μύκητες αυτοί χρειάζονται ενεργές ρίζες για να διατηρηθούν.

Για να πετύχετε το παραπάνω ακολουθήστε αυτές τις έξυπνες τεχνικές:

• Κάντε αμειψισπορά με εναλλασσόμενες καλλιέργειες. Χρησιμοποιήστε διάφορα φυτά, εκτός από αυτά της οικογένειας των σταυρανθών. Η εναλλαγή των καλλιεργειών είναι ζωτικής σημασίας για τους πληθυσμούς των μυκορριζικών μυκήτων επειδή τους παρέχουμε μία ποικιλία ριζών για να συμβιώσουν. Έτσι, με κάθε καλλιέργεια ευνοούμε την ανάπτυξη ενός διαφορετικού είδους συμβιωτικού μύκητα.

• Κάντε μία καλλιέργεια κάλυψης το χειμώνα. Τέτοιες καλλιέργειες ονομάζονται ενδιάμεσες καλλιέργειες και σκοπός τους είναι να διατηρούν το έδαφος γόνιμο για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Επίσης, η ενδιάμεση καλλιέργεια προσφέρει ενδιαίτημα στους συμβιωτικούς μύκητες και τους βοηθά να διατηρηθούν και να πολλαπλασιαστούν ώστε να είναι παρόντες την άνοιξη που θα καλλιεργήσουμε. Για ενδιάμεση καλλιέργεια μπορούμε να καλλιεργήσουμε τριφύλλι, μηδική και άλλα φυτά της οικογένειας των ψυχανθών.

• Μην απομακρύνετε αυστηρά τα ζιζάνια. Χαλαρώστε τον έλεγχό τους, όσο κι αν αυτό σας φαίνεται παράξενο, επειδή οι ρίζες τους συμβιώνουν άριστα με μυκορριζικούς μύκητες

Αυτά τα απλά και ανέξοδα βήματα θα βοηθήσουν τους πληθυσμούς των συμβιωτικών μυκήτων να διατηρηθούν στο έδαφος και θα μπορέσετε έτσι να τους αξιοποιήσετε στην προσπάθειά σας να καλλιεργήσετε βιολογικά εύρωστα και υγιή φυτά.

Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ) για επικοινωνία στείλτε μήνυμα στο share24@gmail.com

Για περισσότερα νέα σχετικά με Καλλιεργητικές Πρακτικές κάντε like στην σελίδα στο facebook πατώντας εδώ

Το περιεχόμενο της ιστοσελίδας αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του share24.gr.
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των άρθρων, με την προϋπόθεση να συνοδεύεται από ευδιάκριτη αναφορά στην αρχική πηγή με ενεργό σύνδεσμο (link) σε αυτή. Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση του περιεχομένου σε οποιοδήποτε έντυπο μέσο, δίχως την άδεια του συγγραφέα.