Μυκητολογική Ασθένεια Ωίδιο – Γιατί τα Φύλλα των Φυτών έχουν μια Άσπρη Σκόνη πάνω τους & Πώς να το Αντιμετωπίσω!

Το ωίδιο των φυτών είναι μία από τις σοβαρότερες μυκητολογικές ασθένειες των κηπευτικών μας. Προσβάλλει τα περισσότερα καλλιεργούμενα φυτά, όπως τη ντομάτα, το κολοκύθι, το αμπέλι, την πιπεριά,την καρπουζιά, αλλά και πολλά καλλωπιστικά όπως η τριανταφυλλιά.

Ξεχωρίζει από τις άλλες ασθένειες που προκαλούν μύκητες λόγω των λευκών εξανθήσεων, που μοιάζουν με σκόνη, πάνω στα φύλλα, αρχικά σε κηλίδες που αργότερα ενώνονται και καλύπτουν το φύλλο. Η διάγνωση από τα συμπτώματα είναι σχετικά εύκολη.

Οι κάθε οικογένεια κηπευτικών φυτών έχει τα δικά του είδη μυκήτων που παρασιτούν στους ιστούς, δηλαδή το ωίδιο της κολοκυθιάς δεν προκαλείται από το ίδιο παθογόνο που προκαλεί το ωίδιο της φασολιάς. Οι ομάδες αυτών των μυκήτων αναπτύσσονται σε θερμές και ξηρές συνθήκες μετά από μικρή περίοδο υγρασίας. Όλα τα φυτά είναι ευάλωτα στην ασθένεια με άλλα φυτά να είναι λιγότερο κι άλλα περισσότερο επιρρεπή να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα.

Τα πιο ευαίσθητα κηπευτικά είναι το αμπέλι, τα κολοκύθια, η αγγουριά, ενώ από τα καλλωπιστικά η τριανταφυλλιά εμφανίζει συχνά αυτή την ασθένεια.

Πώς θα αναγνωρίσουμε την ασθένεια

Ο μύκητας εξαπλώνεται πάνω στα φύλλα με το μυκήλιο του και μοιάζει σαν κάποιος να έχει ρίξει πάνω στα φύλλα μία άσπρη σκόνη σαν αλεύρι. η σκόνη αυτή παρατηρείται περισσότερο στα νεαρότερα φύλλα και στους τρυφερούς πράσινους βλαστούς των φυτών.

Ο μύκητας αυτός συνήθως καλύπτει το πάνω μέρος των φύλλων στα περισσότερα κηπευτικά, αλλά υπάρχουν είδη που αναπτύσσονται στο κάτω μέρος όπως στη ντομάτα. Σε διάφορα φυτά μπορεί να προσβάλλει και να καλύψει τους οφθαλμούς, τα νεαρά μπουμπούκια στην άνθηση και τους μίσχους των φύλλων.

Αν και αυτά τα συμπτώματα μοιάζουν πολύ σοβαρά, σπάνια το ωίδιο μπορεί να ξεράνει όλο το φυτό και να το καταστρέψει. Το βασικό πρόβλημα που προκαλεί είναι η εξασθένηση του φυτού και το στρεσάρισμα του. Οι επαναλαμβανόμενες μολύνσεις αποδυναμώνουν το φυτό και θα το κάνουν επιρρεπές σε άλλες ασθένειες και παρασιτισμούς από έντομα.

Επιπλέον, αν μεγάλο μέρος της φυλλικής επιφάνειας καλυφθεί από το άσπρο μυκήλιο, η φωτοσύνθεση θα εμποδιστεί και το φυτό σαν άμυνα θα ρίξει πρόωρα τα προσβεβλημένα φύλλα. Κάτι τέτοιο θα μειώσει την παραγωγή φρούτων και καρπών στις εδώδιμες καλλιέργειες, ενώ παράλληλα η ανεπαρκής φωτοσύνθεση θα μειώσει την ποσότητα των σακχάρων που παράγονται και θα υποβαθμιστεί η ποιότητα των καρπών και γεύση τους.

Εάν μολυνθούν οι οφθαλμοί των φυτών, η βλάστηση των κλάδων θα είναι καχεκτική και τα άνθη στις ταξιανθίες θα πέσουν ή δεν θα δώσουν, εν τέλει, καρπούς.

Επειδή η κάθε οικογένεια κηπευτικών έχει τα δικά του είδη παθογόνων που προκαλούν ωίδιο, δύο διαφορετικά φυτά που μεγαλώνουν κοντά στο κήπο και το ένα από αυτά μολυνθεί δε θα επηρεάσει το άλλο. Και σε αυτή την περίπτωση όμως, οι πιθανότητες μόλυνσης είναι αυξημένες γιατί ο μύκητας αυτός εξαπλώνεται πολύ εύκολα σε μεγάλες αποστάσεις με τον άνεμο.

Με ποιον τρόπο το ωίδιο μολύνει τα φυτά

Αυτός ο μύκητας μοιάζει να βρίσκεται παντού. Τα σπόρια του μύκητα διαχειμάζουν, δηλαδή περνάνε το χειμώνα, στα υπολείμματα της καλλιέργειας, σε ιστούς των φυτών και στους οφθαλμούς τους και αποτελούν την εστία μόλυνσης για την επόμενη περίοδο.

Την άνοιξη τα σπόρια βλασταίνουν και δίνουν μυκήλιο (το σώμα του μύκητα) που αναπτύσσεται στις θέσεις εκείνες και με τη σειρά του παράγει νέα σπόρια. Αυτά τα νέα μολύσματα μεταφέρονται στους ιστούς των φυτών με τον αέρα, τα έντομα και στις σταγόνες του νερού.

Οι συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη και την εξάπλωση του ωιδίου περιλαμβάνουν, πρώτον μικρές περιόδους με μεγάλη σχετική υγρασία και σποραδικές βροχές και δεύτερον τη πυκνή φύτευση όπου η κυκλοφορία του αέρα είναι περιορισμένη και η υγρασία παραμένει στις εσωτερικές επιφάνειες των φυτών. Αντιθέτως, περίοδοι με παρατεταμένες βροχοπτώσεις και περίοδοι με μεγάλη ξηρασία και καύσωνα δεν ευνοούν την ασθένεια.

Το ωίδιο ευνοείται από την υψηλή σχετική υγρασία αλλά τα σπόρια δεν μπορούν να βλαστήσουν πάνω στα φύλλα όταν αυτά είναι βρεγμένα παρά μόνο όταν αυτά στεγνώσουν.

Τρόποι πρόληψης αυτής της ασθένειας

Η καλύτερη άμυνα κατά του ωιδίου είναι η εφαρμογή καλλιεργητικών τεχνικών έτσι ώστε να μην υπάρξουν οι ιδανικές συνθήκες που ευνοούν την ασθένεια. Ό,τι και να κάνουμε, τα πάντα εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες και υπάρχουν συγκεκριμένοι μήνες που θα πρέπει να προσέχουμε.

• Επιλέξτε να φυτεύετε φυτά απαλλαγμένα από την ασθένεια και φροντίστε έτσι ώστε να μεγαλώσουν φυσιολογικά. Αυτά που βρίσκονται κάτω από στρες είναι ευάλωτα στην ασθένεια, γι’ αυτό να προσέχετε να μην στρεσάρονται από τη θερμοκρασία και από τις καλλιεργητικές φροντίδες που εφαρμόζετε.
• Σε περιοχές που έχουν μεγάλη σχετική υγρασία για μεγάλα χρονικά διαστήματα μέσα στο χρόνο, θα πρέπει να καλλιεργούνται ποικιλίες με αντοχή σε αυτή την ασθένεια.
• Αποφύγετε να φυτεύετε τα κηπευτικά σας σε περιοχές του κήπου πού πέφτει η σκιά κατά τη διάρκεια της ημέρας, μιας και αυτό θα ωφελήσει την βλάστηση των σπορίων του μύκητα. Εγκαταστήστε τα φυτά σας σε περιοχές με άφθονο ήλιο.

Πώς αντιμετωπίζουμε την ασθένεια σε φυτά που ήδη έχουν μολυνθεί

σε αυτές τις περιπτώσεις τα φυτά μας έχουν ήδη μολυνθεί και θα πρέπει να λάβουμε πιο δραστικά μέτρα. Όσο νωρίτερα δράσουμε, τόσο πιο αποτελεσματικές θα είναι οι ενέργειές μας.

• Αρχικά απομακρύνουμε από τον κήπο και καταστρέφουμε όλα τα μολυσμένα φυτά στα οποία έχει ξεκινήσει η ασθένεια ώστε να μην μολύνουν τα υπόλοιπα υγιή. φυσικά αυτό το μέτρο απευθύνεται σε περιπτώσεις όπου ένα ή δύο φυτά έχουν μολυνθεί στον κήπο, αν όμως, δεν έχουμε προλάβει κι αρκετά από τα φυτά μας μολύνθηκαν, τότε είναι ασύμφορο να θυσιάσουμε τις κολοκυθιές ή τις φασολιές μας που με τόσο κόπο μεγαλώναμε μέχρι τώρα.
• Κλαδεύουμε ή κόβουμε τμήματα φυτών όπως φύλλα και μικρά κλαδάκια στα οποία παρατηρούμε τις λευκές εξανθήσεις του μύκητα. Όταν βλέπετε μερικά φύλλα με ασπρίλες στο πάνω μέρος αμέσως να τα κόβετε και να τα καταστρέφετε αποφεύγοντας να τα ρίχνετε στο κάδο της κομποστοποιησης. Μετά ψεκάστε τα φυτά σας με κάποιο βιολογικό μυκητοκτόνο που θα δούμε αργότερα στο κείμενο.
• Βελτιώστε την κυκλοφορία του αέρα στην κόμη των δένδρων όταν πρόκειται για δέντρα, ή μέσα στο χωράφι σας κλαδεύοντας ή αραιωνοντας τα φυτά σας. Για τον ίδιο λόγο φυτεύετε τα κηπευτικά στις ιδανικές αποστάσεις και λίγο περισσότερο για να μην έρχονται σε επαφή.
• Όσο έχετε πρόβλημα μην εφαρμόσετε λίπανση μέχρι η ασθένεια να υποχωρήσει. Το ωίδιο προσβάλλει τη νεαρή βλάστηση, καθώς είναι πιο εύκολο να εισχωρήσει στους τρυφερούς ιστούς από ότι στα παλαιότερα φύλλα.
• Αποφεύγετε να ποτίζετε τα φυτά από πάνω ή από ψηλά καθώς αυτό θα πιτσιλίσει τα σπόρια του μύκητα στα γειτονικά φυτά. Για αυτό το λόγο και η βροχή ευνοεί την ασθένεια.
• Εφαρμόστε ένα βιολογικό μυκητοκτόνο κατάλληλο για την ασθένεια. Υπάρχουν αρκετά βιολογικά σκευάσματα εγκεκριμένα με μυκητοκτόνο δράση, όπως αυτά με βάση το θείο, το χαλκό, το διττανθρακικό κάλιο, το έλαιο neem. Ελέγξτε την ετικέτα για να βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλής η χρήση του, τη δοσολογία και τον τρόπο που θα το εφαρμόσετε και ότι κάνει για τα φυτά που καλλιεργείτε.
• Για όσους καλλιεργούν με συμβατικό τρόπο μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χημικά σκευάσματα που υπάρχουν στην αγορά εξειδικευμένα για το ωίδιο.

Μπορείτε να φτιάξετε και ένα δικό σας σπιτικό βιολογικό μυκητοκτόνο με βάση τη σόδα ή το γάλα, δύο συστατικά που έχουν αποτελεσματική προληπτική δράση και είναι χρήσιμα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του ωιδίου.

Με τα μυκητοκτόνα που αναφέραμε παραπάνω ψεκάστε αρκετές φορές κατά την καλλιεργητική περίοδο ανα 7 έως 14 ημέρες ώστε να είναι συνεχώς προστατευμένα τα φυτά σας. Ακολουθήστε πάντα τις οδηγίες της ετικέτας τόσο κατά την εφαρμογή, για το πώς θα αποθηκεύσετε, αλλά και μετά από πόσες ημέρες από την εφαρμογή επιτρέπεται η συγκομιδή.

άλλα συστατικά που μπορούν να δράσουν εναντίον της ασθένειας αυτής είναι το σκόρδο, το στοματικό διάλυμα, το ξύδι (καταστρέφει τις υφές του μύκητα αλλάζοντας το pH του).

Πώς να εφαρμόσετε το θείο για την καταπολέμηση της ασθένειας

Το θείο παραμένει ένα από τα βασικά μέσα που έχει ο καλλιεργητής για να περιορίσει τις ζημιές που προκαλεί το ωίδιο. Είναι το αρχαιότερο μυκητοκτόνο που έχει χρησιμοποιηθεί πριν εφευρεθούν οι συνθετικές ενώσεις.

Εφαρμόζεται κυρίως την άνοιξη και νωρίς το φθινόπωρο και όταν οι θερμοκρασίες δεν ξεπερνούν τους 30 βαθμούς Κελσίου. Σε μεγάλες θερμοκρασίες είναι φυτοτοξικό, ενώ σε μικρές χάνει την αποτελεσματική του δράση.

Εφαρμόζεται σε σκόνη με επίπαση πάνω στα προσβεβλημένα μέρη του φυτού ή ψεκάζεται σαν βρεξιμη σκόνη, ανάλογα με το σκεύασμα που θα επιλέξετε.

Το θειαφισμα δεν πρέπει να γίνεται όταν επικρατεί καύσωνας ή μεγάλες θερμοκρασίες. Επίσης υπάρχει κίνδυνος να είναι φυτοτοξικός σε πολλά κηπευτικά, γι’ αυτό καλό είναι να το δοκιμάσετε σε ένα δείγμα φυτών πρώτα πριν γίνει εκτεταμένη χρήση.

Βιολογικό μυκητοκτόνο για το ωίδιο με βάση το γάλα

Είναι γνωστό ότι το γάλα μπορεί να αντιμετωπίσει και να προλάβει την εμφάνιση του ωιδίου σε φυτά. μάλιστα υπάρχει δημοσιευμένη επιστημονική έρευνα που έχει δείξει ότι το γάλα μπορεί να είναι το ίδιο αποτελεσματικό με ωιδιοκτόνα σκευάσματα του εμπορίου, όπως το clorothalonil και το myclobutanil, ειδικά σε συνθήκες θερμοκηπίου.

Σε μία φιάλη ψεκασμού ή ψεκαστήρα ρίξτε τα παρακάτω υλικά και φτιάξτε το μείγμα:

1 μέρος γάλα (μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όλα τα γάλατα που υπάρχουν στην αγορά)
1 μέρος νερού

Ανακινήστε καλά και εφαρμόστε το παραπάνω μείγμα αργά το απόγευμα, καθώς η εφαρμογή του το μεσημέρι μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στα φύλλα.
Ψεκάστε τη φυλλική επιφάνεια και από πάνω και από κάτω. Διαβρέξτε τα φυτά μέχρι απορροής.
Τα προσβεβλημένα φυτά ψεκάζονται ανά τρεις με τέσσερις ημέρες, ενώ τα φυτά που δεν παρουσιάζουν σημάδια μόλυνσης ψεκάζονται ανά δέκα μέρες προληπτικά.

Βιολογικό μυκητοκτόνο για το ωίδιο με βάση τη σόδα

Επίσης και η μαγειρική σόδα και η διττανθρακική σοδα (διττανθρακικό κάλιο) έχει μυκητοκτόνες ιδιότητες. Επειδή μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στα φύλλα ή όταν πέσει στο έδαφος να επηρεάσει την απορρόφηση του ασβεστίου, του μαγνησίου και του σιδήρου από τις ρίζες των φυτών, καλό θα είναι να το δοκιμάζεται σε ένα μικρό δείγμα πριν χρησιμοποιηθεί σε περισσότερα φυτά.

Αφού γεμίσετε τη φιάλη ψεκασμού με 4 λίτρα νερό ανακατέψτε μέσα μία κουταλιά σόδας, μία κουταλιά λάδι και ένα κουταλάκι του γλυκού σαπούνι.
Σε αυτή τη συνταγή μπορείτε να προσθέσετε και έλαιο neem που έχει και εντομοκτόνες ιδιότητες.

Για να μην αποκτήσει ανθεκτικότητα ο μύκητας σε αυτά τα βιολογικά σκευάσματα καλό είναι να χρησιμοποιείται εναλλάξ κάθε εβδομάδα, για παράδειγμα τη μία εβδομάδα το σκεύασμα με τη σόδα την άλλη με το γάλα.

Του Θανάση Αργυρόπουλου (γεωπόνος ΑΠΘ)

share24.gr / Καλλιεργητικές Πρακτικές

Κάντε like στην σελίδα μας «Καλλιεργητικές Πρακτικές» για να μένετε ενήμεροι και να βρείτε περισσότερα άρθρα σχετικά με τις Καλλιέργειες και τη Φύση!

Κάθε αναδημοσίευση ολική η μερική σε άλλο ιστότοπο θα πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά με αναφορά πηγής στο site μας και σύνδεσμο (link) στο άρθρο, καθώς και στη σελίδα Καλλιεργητικές Πρακτικές στο facebook επίσης με ενεργό σύνδεσμο. Σε κάθε άλλη περίπτωση η αναδημοσίευση απαγορεύεται. Κάθε αναδημοσίευση σε έντυπο μέσο απαγορεύεται.