Πώς Κλαδεύουμε τη Μηλιά το Χειμώνα – Ένας πλήρης Οδηγός Βήμα προς Βήμα

Η μηλιά (Malus domestica) κλαδεύεται μια φορά τον χρόνο κατά τους χειμερινούς μήνες κι ενώ το δέντρο είναι σε λήθαργο. Κάθε ποικιλία, αναλόγως με το πως είναι διαμορφωμένη, τι σχήμα έχει και σε ποια όργανα καρποφορεί κυρίως, απαιτεί διαφορετική μέθοδο κλαδέματος, αλλά σε γενικές γραμμές ισχύουν αυτά που θα περιγράψουμε σε αυτό το άρθρο.

Πότε είναι η κατάλληλη εποχή για να κλαδέψω τη μηλιά;

Η μηλιά κλαδεύεται ενώ είναι σε λήθαργο και το δέντρο έχει ρίξει τα φύλλα του. Η ακριβής στιγμή εξαρτάται από τις θερμοκρασίες του χειμώνα (πότε έχουμε πιθανότητα παγετού) και το πότε περιμένουμε να φουσκώσουν και να ανοίξουν οι βλαστοφόροι και καρποφόροι οφθαλμοί. Ένα ακόμα πλεονέκτημα του χειμερινού κλαδέματος είναι πως το δέντρο, αφού έχει μείνει γυμνό από το φύλλωμά του, μπορούμε να δούμε καθαρά τα κλαδιά και τα μέρη που θα κλαδέψουμε.

Δεν πρέπει να κλαδέψουμε πριν από την εμφάνιση παγετού και χαμηλών θερμοκρασιών κάτω από 0℃ γιατί το δέντρο θα πληγεί από τις ανοιχτές τομές. Επίσης, θα πρέπει να κλαδέψουμε πριν φουσκώσουν οι οφθαλμοί. Άρα οι κατάλληλη εποχή είναι προς το τέλος του χειμώνα και λίγο πριν τις αρχές της άνοιξης.

Γιατί η μηλιά χρειάζεται κλάδεμα;

Τα ενήλικα δέντρα όταν μένουν ακλάδευτα έχουν ζωηρή βλάστηση κάτι που υποβαθμίζει την ποιότητα των καρπών και την παραγωγή τους. Τα νεαρά δέντρα χρειάζονται κλάδεμα για να πάρουν το τελικό τους σχήμα και να περιορίσουν τη ζωηρότητά τους, ειδικά αν πρόκειται για πολύ ζωηρές ποικιλίες.

Επίσης, με το κλάδεμα αφαιρούνται αρκετοί βλαστοί και κλαδίσκοι από το εσωτερικό της κόμης του δέντρου και άλλοι που μπλέκονται ή αλληλοεπικαλύπτονται μεταξύ τους κάτι που επιτρέπει στο φως του ηλίου να εισχωρήσει στην κόμη και να διευκολύνει έτσι τη φωτοσύνθεση. Έχει αποδειχθεί πως όταν οι ανθοφόροι οφθαλμοί εκτίθενται στο φως του ήλιου δίνουν καλύτερους ποιοτικά καρπούς, αλλά και οι καρποί της μηλιάς χρειάζονται έκθεση στον ήλιο καθώς αναπτύσσονται, για να αποκτήσουν το εντυπωσιακό κόκκινο χρώμα τους (αυτό για τις ποικιλίες με κόκκινα μήλα όπως red delicious και starking).

Έτσι, με το κλάδεμα θα ενθαρρύνουμε την καρποφορία και θα απαλλάξουμε το δέντρο από περιττή βλάστηση και άρρωστα μέρη που θα μπορούσαν αργότερα να ζημιώσουν την παραγωγή μας. Τα παλιά μόνιμα καρποφόρα όργανα ανανεώνονται κάτι που οδηγεί σε παραγωγή του δέντρου κάθε χρόνο (επετειοφορία).

Που καρποφορεί η μηλιά;

Πριν ξεκινήσουμε το κλάδεμα θα πρέπει να γνωρίζουμε ποια είναι τα καρποφόρα όργανα της μηλιάς και που βρίσκονται αυτά πάνω στους κλάδους.

Οι ανθοφόροι οφθαλμοί είναι μεγαλύτεροι και φαίνονται πιο “φουσκωμένοι” από τους βλαστοφόρους (δηλαδή αυτούς που θα δώσουν βλάστηση και όχι καρπούς) που είναι πιο κωνικοί. Έναν αναλυτικό οδηγό για το πώς μπορείτε να ξεχωρίζετε τους ανθοφόρους από τους βλαστοφόρους οφθαλμούς θα βρείτε πατώντας εδώ.

Οι καρποφόροι οφθαλμοί μπορεί να βρίσκονται επάκρια στην κορυφή των ετήσιων βλαστών, σε αιχμές, λαμβούρδες και λογχοειδή πλάγια στους βλαστούς και σε ασκούς που αποτελούν τα μόνιμα ανθοφόρα μέρη του δέντρου. Η μεγαλύτερη καρποφορία προέρχεται από τις αιχμές και τα λογχοειδή. Άρα συνοψίζοντας η μηλιά καρποφορεί πάνω σε διετείς βλαστούς και έτσι η βράχυνση των ετήσιων βλαστών δεν συνιστάται μιας και δεν θα ωφελήσει την παραγωγή. Οι ετήσιοι είτε παραμένουν στο δέντρο μετά το κλάδεμα είτε αφαιρούνται από τη βάση τους όταν έχουν κατεύθυνση προς το εσωτερικό της κόμης τους δέντρου ή είναι πολύ πυκνοί μεταξύ τους.

Ποιους τύποι κλαδέματος θα ακολουθήσουμε;

Υπάρχουν δύο τύποι κλαδέματος που ακολουθεί ο παραγωγός για τις μηλιές: Η αραίωση κλάδων και η βράχυνση.

Με την αραίωση κλάδων αφαιρούμε από τη βάση του τον κλάδο ή τον κλαδίσκο ή κάποιο μεγαλύτερο βραχίονα εφόσον υπάρχει δίπλα του κάποιος νεώτερος κλάδος που αναπτύσσεται και θα αντικαταστήσει αυτόν που αφαιρούμε. Με την αραίωση ανανεώνουμε τη βλάστηση του δέντρου και όταν επικρατεί αυτή η τεχνική λέμε ότι κάνουμε κλάδεμα ανανέωσης.

Η αραίωση δεν μας βοηθά μόνο να ανανεώσουμε τους κλάδους και κλαδίσκους του δέντρου μας, αλλά επιτρέπει στο φως του ηλίου να διεισδύσει στο εσωτερικό της κόμης και να μοιράζεται ομοιόμορφα στα υπόλοιπα κλαδιά.

Η βράχυνση είναι η τομή που κάνουμε οπουδήποτε κατά μήκος του κλάδου με στόχο να ενθαρρύνουμε την πλευρική ανάπτυξη κάτω από αυτό το σημείο. Εφαρμόζουμε την τεχνική της βράχυνσης για να δώσουμε σχήμα σε νεαρότερα δέντρα και να κατευθύνουμε την ανάπτυξή τους. Αργότερα και όσο το δέντρο γερνά, η βράχυνση δεν έχει τα αποτελέσματα που θέλουμε γιατί οι κλάδοι που μένουν γίνονται πιο αδύναμοι και δεν δίνουν καλή παραγωγή καρπών. Επίσης βράχυνση μπορούμε να εφαρμόσουμε σε καλοκαιρινό κλάδεμα καρποφορίες όταν κρίνεται απαραίτητο για να προωθήσουμε την παραγωγή των καρπών.

Διαβάστε επίσης: Καλοκαιρινό κλάδεμα καρποφορίας για μηλιές και αχλαδιές

Πώς θα κλαδέψω τη μηλιά και ποια βήματα θα ακολουθήσω;

1) Πριν την εργασία απολυμάντε καλά με οινόπνευμα τις λάμες από τα κλαδευτήρια και από τα άλλα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσετε, ώστε να είστε σίγουροι πως δεν θα μεταφέρετε κάποια μολυσματική ασθένεια ή μύκητα από προηγούμενα δέντρα που κλαδέψατε. Καλό είναι να σκουπίζετε με οινόπνευμα τις λάμες κάθε φορά που προχωράτε σε επόμενο δέντρο.

Χρησιμοποιήστε πριόνι κλαδέματος ή αλυσοπρίονο για να αφαιρέσετε κλαδιά με διάμετρο μεγαλύτερη από 5 εκατοστά, μεγάλα κλαδευτήρια για κλαδιά με μικρότερη διάμετρο και κλαδευτήρια χειρός για κλαδίσκους με διάμετρο μικρότερη από 1 εκατοστό.

2) Κλαδέψτε από τη βάση τους όλα τα σπασμένα κλαδιά, τα άρρωστα και αυτά που δείχνουν σημάδια σήψης ή έχουν ξεραθεί. Κόψτε τα κλαδιά αυτά χαμηλά στη βάση τους κοντά και πάνω από το κολάρο (το εξόγκωμα που υπάρχει στη βάση του κλαδιού στο σημείο που ενώνεται με τον βραχίονα που το φέρει). Φροντίστε να μην τραυματίσετε το κολάρο και με την τομή να αφήσετε το λεγόμενο “τακούνι”. Όπως είπαμε και πιο πριν, αν αφαιρέσατε άρρωστους κλάδους θα πρέπει να απολυμάνετε το εργαλείο που χρησιμοποιήσατε για να μη μολυνθούν άλλα σημεία πάνω στο ίδιο δέντρο.

Για τους μεγαλύτερους βραχίονες και κλάδους με μεγάλη διάμετρο συνιστάται το κλάδεμα να γίνεται με 3 τομές. Κάντε μια πρώτη τομή 15 εκατοστά από το κολάρο της βάσης από κάτω μέχρι τη μέση, μια δεύτερη τομή 2-3 εκατοστά πιο πάνω από την πρώτη στο πάνω μέρος του κλάδου μέχρι αυτός να σπάσει, τέλος η τρίτη τομή γίνεται κοντά στο κολάρο και αφαιρείται το ξύλο του κλάδου που απέμεινε. Η διαδικασία αυτή γίνεται για να μην σκιστεί και τραυματιστεί το κολάρο και ο βραχίονας που φέρει τον κλάδο που θέλουμε να αφαιρέσουμε.

3) Κλαδέψτε τα κλαδιά εκείνα που αναπτύσσονται με κατεύθυνση προς τα κάτω (σχηματίζουν οξεία γωνία με τον κορμό του δέντρου). Τέτοια κλαδιά το πιθανότερο είναι να έμεναν στη σκιά και να παρήγαγαν μικρότερους καρπούς σπαταλώντας τους χυμούς του δέντρου.

4) Εντοπίστε πάνω στο δέντρο τα κλαδιά που μπλέκονται και αγγίζουν το ένα το άλλο ή αλληλοεπικαλύπτονται. Κλαδέψτε το ένα από αυτά για να επιτρέψετε στο άλλο να αναπτυχθεί χωρίς ανταγωνισμό. Αφήστε το κλαδί που μοιάζει πιο δυνατό και υγιές.

5) Αφού ξεμπερδέψατε με τα άρρωστα και κατεστραμμένα μέρη του φυτού, κλαδέψτε περίπου το 20 τοις εκατό της κόμης που προέρχεται από την ανάπτυξη του προηγούμενου έτους είτε με βράχυνση των διετών κλάδων που έδωσαν καρπούς στην προηγούμενη χρονιά είτε με αραίωση ετήσιων κλάδων που βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους ή σε σημεία που θα πέφτει σκιά, γενικά το ιδανικό είναι να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον 20 εκατοστά. Κλαδέψτε τους κλάδους που αναπτύσσονται με κατεύθυνση  εσωτερικά της κόμης του δέντρου, αλλά και αυτούς στην κορυφή ομοιόμορφα ώστε να επιτρέψετε στο φως να περνά και να φτάνει και στα χαμηλότερα κλαδιά.

Φροντίστε όταν αφαιρείτε τους υγιείς κλάδους να αφήνετε έναν οφθαλμό στη βάση του προς την έξω πλευρά της κόμης του δέντρου για να δώσει τον ετήσιο βλαστό της επόμενης χρονιάς όταν θέλετε να δώσετε σχήμα (κυρίως σε νεαρά δέντρα) ή όταν κάνετε κλάδεμα ανανέωσης να αφήνεται έναν διπλανό βλαστό να αναπτυχθεί στη θέση αυτού που αφαιρείτε.

6) Σε περίπτωση που τα μόνιμα ή ημιμόνιμα καρποφόρα όργανα είναι πολύ πυκνά μεταξύ τους ή γηρασμένα μπορούμε να κλαδέψουμε περίπου το 10% αυτών ώστε να πάρουμε πιο ποιοτικούς καρπούς. Αυτό ενδείκνυται όταν το δέντρο είναι γηρασμένο ή εξασθενημένο, ενώ σε άλλες περιπτώσεις αφήνουμε ακλάδευτα τα καρποφόρα όργανα και κάνουμε αραίωση καρπών αργότερα αν χρειαστεί το καλοκαίρι όταν οι καρποί σχηματίζονται.

7) Κλαδέψτε τους κατακόρυφους λαίμαργους βλαστούς που αναπτύσσονται πάνω στους βραχίονες και γύρω από τη βάση του κορμού, οι οποίοι ξοδεύουν τους χυμούς και την ενέργεια του δέντρου για βλαστική ανάπτυξη.

Προσέξτε να μην αφαιρέσετε ποτέ πάνω από το ⅓ της κόμης του δέντρου, μιας και από εκεί και ύστερα το δέντρο θα χάσει αρκετούς βλαστοφόρους και ανθοφόρους οφθαλμούς. Επίσης, σιγουρευτείτε πως δεν αφήστε κάποιο άρρωστο βλαστό πάνω στο δέντρο.

Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ)

share24.gr / Καλλιεργητικές Πρακτικές

Κάντε like στην σελίδα μας «Καλλιεργητικές Πρακτικές» για να μένετε ενήμεροι και να βρείτε περισσότερα άρθρα σχετικά με τις Καλλιέργειες και τη Φύση!

Κάθε αναδημοσίευση ολική η μερική σε άλλο ιστότοπο θα πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά με αναφορά πηγής στο site μας και σύνδεσμο (link) στο άρθρο, καθώς και στη σελίδα Καλλιεργητικές Πρακτικές στο facebook επίσης με ενεργό σύνδεσμο. Σε κάθε άλλη περίπτωση η αναδημοσίευση απαγορεύεται. Κάθε αναδημοσίευση σε έντυπο μέσο απαγορεύεται.